Φθινόπωρο

Και κάπως έτσι δίχως να το καταλάβουμε, απροειδοποίητα, φτάσαμε στο Φθινόπωρο. Μπορεί για πολλούς αυτή η εποχή να σηματοδοτεί μία καινούρια αρχή, ωστόσο σε μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού προκαλεί μελαγχολία.

Για ποιον λόγο όμως το φθινόπωρο έχει συνδεθεί με τη μελαγχολία; Μπορεί ο καιρός να επηρεάσει τη διάθεσή μας; Μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που αισθανόμαστε, που λειτουργούμε, να επηρεάσει την κοινωνικότητά μας, την διάθεση μας για μία πιο θετική στάση ζωής;

Έρευνες που μελέτησαν την επίδραση των καιρικών συνθηκών στην ψυχολογία μας, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη ηλιοφάνειας ενισχύει την αρνητική διάθεση ενός ατόμου, επηρεάζει τον τρόπο σκέψης, τον τρόπο που το άτομο αισθάνεται, το πόσο ικανοποιημένο είναι, την γενικότερη στάση του προς τη ζωή.

Τον χειμώνα, λόγω της χαμηλής ηλιοφάνειας, υπάρχει μεγαλύτερη τάση στους ανθρώπους να είναι ευερέθιστοι, να παρουσιάζουν καταθλιπτικά συμπτώματα, βραχυπρόθεσμη απώλεια μνήμης, απορρύθμιση του  θυρεοειδούς αδένα. 

Την άνοιξη, όπου η θερμοκρασία αρχίζει και ανεβαίνει, δημιουργείται ένα αίσθημα ευφορίας και αισιόδοξης στάσης προς τη ζωή. Παρατηρείται δημιουργική διάθεση, καλύτερη μνήμη, όρεξη για γνώση.

Το καλοκαίρι η διάθεση μπορεί να είναι πιο επιθετική λόγω της έντονης ζέστης. Μάλιστα, σε περιόδους παρατεταμένου καύσωνα αυξάνεται η εγκληματικότητα.

Το φθινόπωρο χαρακτηρίζεται από τις γρήγορες εναλλαγές των καιρικών συνθηκών με αποτέλεσμα να εναλλάσσεται και η διάθεση και να δημιουργείται ανισορροπία στην καθημερινότητα. 

Οι έρευνες δείχνουν ότι η μικρότερη διάρκεια της ημέρας, η χαμηλότερη έκθεση στον ήλιο και οι ψυχρότερες θερμοκρασίες, προκαλούν μια διαταραχή της διάθεσης, την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD ή Seasonal Affectine Disorder).  

Πρόκειται για μία μορφή κατάθλιψης που μάλιστα ονομάζεται και "μελαγχολία του χειμώνα", με ήπιας ή μέτριας μορφής συμπτώματα, όπως έντονα μελαγχολική διάθεση, ευερεθιστότητα, κούραση ψυχική και σωματική, μειωμένα επίπεδα ενέργειας, έλλειψη ενδιαφέροντος για τις συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες, φτωχή ικανότητα σκέψης και συγκέντρωσης, αίσθηση αναξιότητας, καθώς και αναποφασιστικότητα, άγχος, οξυθυμία, αυξημένη ανάγκη για ύπνο, τάση για απομόνωση και αποκλεισμός από τον κοινωνικό περίγυρο, έντονη επιθυμία για κατανάλωση φαγητών πλούσιων σε υδατάνθρακες και πρόσληψη βάρους. 

Μελέτη επιστημόνων του Πανεπιστημίου της Γκλασκόβης διαπίστωσε ότι τα συμπτώματα του SAD εμφανίζονται το φθινόπωρο, όταν η ημέρα μικραίνει, γίνονται πιο έντονα τον Δεκέμβριο, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο και αρχίζουν να ξεθωριάζουν με τον ερχομό της άνοιξης.  Χτυπά κυρίως τις γυναίκες κατά περίπου (80%). Μάλιστα η ίδια μελέτη επισημαίνει ότι οι γυναίκες επηρεάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, όταν η θερμοκρασία πέφτει και ο ήλιος κρύβεται. 

Το πρώτο επεισόδιο εποχιακής κατάθλιψης συμβαίνει συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 25 και 35 ετών. Μπορεί να παρατηρηθεί σε παιδιά και έφηβους, αλλά σπάνια αρχίζει πριν από την ηλικία των 20 ετών. Αξίζει να σημειωθεί ότι άτομα που δουλεύουν για πολλές ώρες σε κλειστά γραφεία ή σε κτίρια με λίγα παράθυρα, μπορούν να βιώσουν αυτά τα συμπτώματα καθ’ ολη τη διάρκεια του χρόνου. 

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι όποιος νιώθει μελαγχολικά με τον ερχομό του φθινοπώρου, υποφέρει από την διαταραχή.  Είναι δυνατόν, οι εποχικές αλλαγές να μας ρίχνουν την διάθεση και να επηρεάζουν τον οργανισμό μας σε μικρό βαθμό χωρίς να πληρούνται όλα τα κριτήρια της διαταραχής. Όταν όμως τα συμπτώματα εμφανίζονται σε μεγάλο βαθμό, μας καθιστούν δυσλειτουργικούς, στην καθημερινότητα και στις υποχρεώσεις μας, καλό θα ήταν να αναζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού για να προλάβουμε μία επερχόμενη επιδείνωση.

Η δυσλειτουργία που μπορεί να βιώνει ένας άνθρωπος με οποιοδήποτε τύπο κατάθλιψης ή μελαγχολίας είναι πάντα σημαντικό να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατόν νωρίτερα, εμποδίζοντας το ενδεχόμενο να γίνει μία πάγια κατάσταση. Κρατήστε όμως στο μυαλό σας πως, όπως ο ήλιος δεν μπορεί να είναι μία επαρκής θεραπεία, αποκλείεται να είναι και μία επαρκής εξήγηση και δώστε βάρος σε άλλα κομμάτια της ζωής σας ή του εαυτού σας που μάλλον ψάχνουν ευκαιρία, με οποιαδήποτε εναλλαγή της πραγματικότητας που ζείτε, να αναδυθούν.

Πώς μπορούμε  να αντιμετωπίσουμε  την μελαγχολική διάθεση του φθινοπώρου;

• Αναδιοργανώνουμε την καθημερινότητά μας και ανανεώνουμε το πρόγραμμά μας προσθέτοντας νέες ευχάριστες δραστηριότητες και στιγμές χαράς. Παρόλα αυτά προγραμματίζουμε όσο το δυνατόν λιγότερες καινούριες δραστηριότητες. Όσο λιγότερες υποχρεώσεις και αυστηρά προγράμματα προσθέτουμε στην καθημερινή ατζέντα μας, τόσο περισσότερο μειώνουμε τους πιθανούς παράγοντες που προκαλούν στρες.
   
• Επιλέγουμε δραστηριότητες που μας χαλαρώνουν
   
• Βάζουμε την σωματική άσκηση στο πρόγραμμά μας. Η σωµατική άσκηση βοηθάει στην ανακούφιση από τη πίεση και το άγχος που µπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της θλίψη της εποχής.
   
• Φροντίζουμε να  ανοίγουμε τις κουρτίνες και επιλέγουμε να καθόμαστε κοντά σε φωτεινά παράθυρα, στο σπίτι ή στο γραφείο (ευήλιοι και φωτεινοί χώροι) 
   
• Φροντίζουμε τον εαυτό σας. Ξεκουραζόμαστε αρκετά, τρώμε τακτικά υγιεινά γεύµατα και επιδιώκουμε να έχουμε χρόνο για προσωπική χαλάρωση
   
• Οργανώνουμε  σύντομες εξορμήσεις που θα μας αλλάξουν τη διάθεση 
   
• Συναντούμε τους φίλους μας.
   
• Το φθινόπωρο οι υποχρεώσεις που μπαίνουν και πάλι στη ζωή μας, μας αποσπούν από την κοινωνική συναναστροφή, γεγονός που εντείνει τα αισθήματα μελαγχολίας. Οπότε πιέστε λίγο τον εαυτό σας, εκμεταλλευτείτε τον χρόνο που έχετε και συναντήστε ανθρώπους που έχετε να δείτε καιρό. 
   
• Προσέχουμε τις αλλεργίες.
   
• Μια και έρευνες έχουν δείξει ότι τα αλλεργικά συμπτώματα σχετίζονται και με την αύξηση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους, επισκεπτόμαστε έναν ειδικό ώστε να τα περιορίσουμε. 
   
• Λαμβάνουμε Βιταμίνη D και Μαγνήσιο. Στις αρχές του φθινοπώρου καλό είναι ο οργανισμός να λαμβάνει δόσεις από Βιταμίνη D, καθώς η έκθεση στον ήλιο σταδιακά μετριάζεται. Άλλωστε, πολλοί είναι οι ειδικοί που εκτιμούν πως η έλλειψη σε Βιταμίνη D συνδέεται με την κατάθλιψη και το άγχος. Όσο για το Μαγνήσιο, αυτό θεωρείται ότι τρέφει το κεντρικό νευρικό σύστημα και βοηθά στην ελάττωση του άγχους, του πανικού και της νευρικότητας.
   
• Ξεχνάμε τα πρέπει:  Ό,τι μας κάνει καλό, είναι θεραπευτικό και το κρατάμε, ό,τι μας πιέζει και μας γεμίζει ψυχική δυσφορία, σταματάμε να το επιλέγουμε.

Καλό Φθινόπωρο σε όλους μας!