Γιατί δεν μιλάει κανείς για την κλεμμένη «Νίκη» της Σαμοθράκης

Με τα αντίγραφα φαίνεται ότι θα παραμείνουμε στην Ανατολική Μακεδονία & Θράκη, όσον αφορά το διεθνούς φήμης άγαλμα της φτερωτής Νίκης, που βρέθηκε στο ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη, πλην όμως εκτίθεται για περισσότερο από μία εκατονταετία στο μουσείο Λούβρου στη Γαλλία.

Με αφορμή τη σοβαρή προσπάθεια του Υπουργείου Πολιτισμού για τον επαναπατρισμό κλεμμένων αρχαιοτήτων με κορωνίδα τα Γλυπτά του Παρθενώνα, για το θέμα της «Νίκης» ερωτήθηκε από τον «Χ» και τον Διονύση Βοργιά η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία βρέθηκε στην πόλη μας την Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο διευρυμένης σύσκεψης στην Περιφέρεια ΑΜΘ, παρουσία του περιφερειάρχη Χριστόδουλου Τοψίδη.

Ο επαναπατρισμός των πολιτιστικών αγαθών που έχουν παράνομα εξαχθεί από τη χώρα είναι από τις βασικές μας προτεραιότητες, ξεκαθάρισε η υπουργός Πολιτισμού, υπογραμμίζοντας ότι «από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν επαναπατριστεί εκατοντάδες πολύ σημαντικές αρχαιότητες, κάποιες από αυτές προέρχονται από τη Θράκη κι έχουν ήδη αποδοθεί». Αυτή την πολιτική θα συνεχίσει η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, δεσμεύτηκε η Λίνα Μενδώνη, η οποία στάθηκε στο εθνικό αίτημα για επιστροφή κι επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα.
Αναφορικά με άλλα γλυπτά, όπως η «Νίκη» -την οποία πάντως δεν ονομάτισε-, στάθηκε στο ότι διαφημίζουν τον ελληνικό πολιτισμό οικουμενικά, άρα αποτελούν τους καλύτερους πρεσβευτές της χώρας μας, λέγοντας χαρακτηριστικά: «στα μουσεία όλου του κόσμου υπάρχουν ελληνικές αρχαιότητες, που αποτελούν τον καλύτερο πρέσβη του ελληνικού πολιτισμού, που είναι ένας οικουμενικός πολιτισμός κι εμείς είμαστε διαχειριστές του […] εκπαιδεύουν τον κόσμο έξω από τα σύνορά μας για να επισκέπτονται».

Η Νίκη της Σαμοθράκης
Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι μαρμάρινο γλυπτό αγνώστου καλλιτέχνη της ελληνιστικής εποχής που βρέθηκε στο ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη και παριστάνει φτερωτή τη Θεά Νίκη.

Το γλυπτό εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου από το 1884. Είναι μία από τις τρεις φτερωτές Νίκες που βρέθηκαν στον Ναό της Σαμοθράκης. Οι άλλες δύο εκτίθενται η μεν πρώτη, που αποτελεί ρωμαϊκό αντίγραφο και το βρήκαν Αυστριακοί αρχαιολόγοι, στο Μουσείο Kunsthistorisches Museum της Βιέννης και η δεύτερη, που βρέθηκε από την αμερικανική αποστολή του Karl Lehmann και της Phyllis Williams-Lehmann το 1949, στο αρχαιολογικό Μουσείο της Σαμοθράκης. Ο Lehmann και η σύζυγός του βρήκαν αργότερα (το 1950) σε ανασκαφές και τμήματα του δεξιού χεριού του αγάλματος. Λίγους μήνες μετά το ίδιο ζευγάρι αρχαιολόγων εντόπισε και δάχτυλα του δεξιού χεριού της ίδιας Νίκης στο προαναφερόμενο αυστριακό μουσείο, που τα είχε ακαταχώρητα και δεν γνώριζε ότι ανήκαν σε εκείνην. Η δεξιά παλάμη της ανασυστάθηκε αποκαλύπτοντας ότι δεν κρατούσε σάλπιγγα όπως πολλοί πίστευαν μέχρι τότε και εκτίθεται επίσης στο Λούβρο, σε χωριστή βιτρίνα κοντά στο άγαλμα.

Το άγαλμα έχει ύψος 3,28 μ. (με τα φτερά) και 5,58 μ. με τη μαρμάρινη πλώρη πλοίου πάνω στην οποία είναι τοποθετημένο σήμερα. Φιλοτεχνήθηκε για να τιμήσει τη θεά Νίκη αλλά και μια ναυμαχία – δεν είναι βέβαιο ποια. Ήταν αφιερωμένο σε ναό της Σαμοθράκης και χρονολογείται μεταξύ και 220 και 190 π.Χ. – οι περισσότερες εκτιμήσεις συγκλίνουν στο 190 π.Χ. Σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου είναι τοποθετημένο σε βάση και αυτή με τη σειρά της είναι στερεωμένη σε μαρμάρινη πλώρη πλοίου. Στην αρχαιότητα εικάζεται ότι εκείνος που αφιέρωσε το έργο στο ναό της Σαμοθράκης (τόπο φημισμένο στην αρχαιότητα για την ιερότητά του) είχε δώσει παραγγελία να σχεδιαστεί ένα μικρό σύμπλεγμα θεάς και πλοίου.