Αρμένιοι, Ασσύριοι, Πόντιοι διεκδικούν από κοινού

Τρεις λαοί με κοινά πάθη και έναν ενωτικό αγώνα μπροστά τους. Πόντιοι, Αρμένιοι και Ασσύριοι διεκδικούν από κοινού την αναγνώριση των γενοκτονιών τους, γι’ αυτό κι ολοένα συχνότερα τους βλέπουμε από κοινού σε εκδηλώσεις μνήμης κι όχι μόνο. Έτσι και το βράδυ του Σαββάτου στο πλαίσιο του 5ου έτους ποντιακής γαστρονομίας στον ποντιακό οικισμό του Θρυλορίου, ξεχώρισαν δύο συμμετοχές ιδιαίτερου συμβολισμού, αυτή της Επιτροπής Κυριών Αρμενικής Εκκλησίας Κομοτηνής και της Πανελλήνιας Ένωσης Ασσυρίων, εκπρόσωποι των οποίων μίλησαν στον «Χ».

Ένα φαγητό με μνήμες πολέμου
Στο πάγκο των Αρμενίων βρίσκονταν οι κυρίες Κογιάν Αναΐτ, Κοτσινιάν Έμμα, Μιχαηλίδου Ντιάνα, Ναζάροδα Χριστίνα, Πογοσιάν Αλίνα, Σαριμπεκιάν Λάλα. Μαγείρεψαν ως κυρίως πιάτο Χαρισά (κοτόπουλο ή αρνί και σιτάρι) και γλυκό γκατά (με αρκετά υλικά). Την ιστορία του Χαρισά μάς εξήγησε η Ντιάνα Μιχαηλίδου, αφότου πρώτα είπε «μας κάλεσαν για πρώτη φορά και ήρθαμε με μεγάλη ευχαρίστηση», εξηγώντας και ότι οι Αρμένιοι διατηρούν τις παραδοσιακές τους συνταγές. 

Αναφορικά με την ιστορία του φαγητού, μετράει περίπου έναν αιώνα. Στις 21 Ιουλίου του 1915 οι Τούρκοι πήραν την απόφαση να ξεριζώσουν τους Αρμένιους που ζούσαν στην περιοχή του βουνού με την ονομασία Μούσα. Τα έξι χωριά που ήταν τριγύρω αποφάσισαν πως δεν θα παραδοθούν και θα πολεμήσουν μέχρι και την τελευταία ανάσα. Το μόνο που τους έμενε να κάνουν ήταν να ανέβουν στο βουνό. Δεν είχαν πολλά όπλα, μα δεν ήθελαν να παραδοθούν στο έλεος του εχθρού. Ήταν 5.300 άτομα και πήραν μαζί τους για τροφή τα ζώα τους και σιτάρι.

Έτσι αποφάσισαν να φτιάξουν το φαγητό Χαρισά, επειδή είναι πολύ θρεπτικό και δεν θα πεινούσαν, τρώγοντας μόνο μια φορά την ημέρα. Αμύνθηκαν για 53 ημέρες και το μόνο φαγητό που είχαν ήταν το Χαρισά, το οποίο ήταν το παραδοσιακό φαγητό του τόπου και της χώρας. Στην διάρκεια του πολέμου είχαν 18 στρατιώτες νεκρούς. Μετά τις 53 ημέρες τα γαλλικά και τα αγγλικά πλοία είδαν το σημείωμα που είχαν γράψει «Οι χριστιανοί είναι σε κίνδυνο» και ήρθαν και βοήθησαν τους Αρμένιους που είχαν επιζήσει από την γενοκτονία. Στο ύψωμα του βουβού Μούσα φτιάχτηκε μνημείο για τους νεκρούς.

Το 1930 επέτρεψαν στους επιζώντες να γυρίσουν και να φτιάξουν ξανά τα σπίτια τους. Οι Μουσαλερτσινέρ (έτσι λέγονται οι άνθρωποι που ζουν στο χωριό Μουσαλέρ) ξεκίνησαν να φτιάχνουν το Χαρισά μετά τις 12 Σεπτεμβρίου την επόμενη Κυριακή και να μοιράζουν στον κόσμο σαν κουρμπάνι για τα αθώα θύματα. Από 5.300 απέμειναν 4.231 άνθρωποι και οι υπόλοιποι δεν άντεξαν.

Οι Ασσύριοι της Ελλάδας
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και εκπροσώπους της Πανελλήνιας Ένωσης Ασσυρίων. Ήρθαν από την Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά στο Θρυλόριο και έφτιαξαν αρκετά φαγητά, όπως μας είπε η μαγείρισσα Αμαλία Μπιτζομόβα.

«Έχουμε ετοιμάσει διάφορα παραδοσιακά φαγητά, όπως χαλβάς αλμυρός, ανθότυρο με άνηθο, γιαούρτι παραδοσιακό, παντζάρι με γιαούρτι και γαρίσα που είναι κοτόπουλο με βούτυρο», είπε, κάνοντας λόγο για το ότι δεν θα μπορούσαν να λείψουν, καθώς η εκδήλωση έχει σαφή αναφορά στα 100 χρόνια από την γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού και πως οι τρεις λαοί πρέπει να διεκδικούν από κοινού τα δικαιώματά τους. Οι Ασσύριοι της Ελλάδας είναι περίπου 3.000, όπως μας λένε, και οι περισσότεροι κατοικούν στην Θεσσαλονίκη, όπου προσπαθούν να διατηρούν στο ακέραιο έθιμα και παραδόσεις.