Μειώνονται ανησυχητικά οι γεννήσεις στην Ελλάδα

Πολλούς προβληματισμούς, μεταξύ των οποίων και σχετικούς με την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα τα χρόνια της κρίσης, ανέδειξε επιστημονικό συνέδριο στην Κομοτηνή. Πιο συγκεκριμένα, το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης διοργάνωσε πανελλήνιο συνέδριο με θέμα "Οι δημογραφικές εξελίξεις στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης", το οποίο στην Κομοτηνή 6-8 Οκτωβρίου 2017. 

Μπορεί η συμμετοχή στο ακροατήριο να μην ήταν ευρεία, όμως η θεματολογία που αναπτύχθηκε ήταν αρκετά σημαντική. Το συνέδριο προσέφερε στον ανοικτό επιστημονικό διάλογο μια σειρά ζητημάτων που έχουν ελάχιστα αποτελέσει μέχρι σήμερα αντικείμενο δημόσιας συζήτησης. Αξίζει να σημειωθεί πως, με πρωτοβουλία του βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Έβρου Δημήτρης Ρίζου, το σώμα των περιλήψεων των ομιλιών κατατέθηκε στην Πρόεδρο της Διακομματικής Επιτροπής για το Δημογραφικό Σία Αναγνωστοπούλου.

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΕΝ ΚΑΙΡΩ ΚΡΙΣΗΣ
Μια ενδελεχή έρευνα παρουσίασαν η Αλεξάνδρα Τραγάκη, αν. καθηγήτρια στο τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, και ο Χρήστος Μπάγκαβος, καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. Η έρευνα με τίτλο "Η γονιμότητα τα χρόνια της κρίσης: η περίπτωση της Ελλάδας", έφερε στην επιφάνεια ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία, αναφορικά με τους δείκτες γονιμότητας των Ελλήνων εν καιρώ κρίσης. 

"Η κρίση ανανέωσε το ενδιαφέρον για τη μελέτη της επίδρασης της ύφεσης στην αναπαραγωγική συμπεριφορά. Οι γεννήσεις μειώνονται κατά τη διάρκεια της κρίσης, ως αρχή της οποίας, στην έρευνα, έχουμε τοποθετήσει το έτος 2008", είπε αρχικά η κα Τραγάκη και εξήγησε ότι "στόχος της έρευνάς μας είναι να μελετήσουμε, από το 2000 ως το 2015 πως εξελίχθηκε και διαφοροποιήθηκε η γονιμότητα σε άντρες και γυναίκες".

Όπως ανέδειξε η κα Τραγάκη "οι γεννήσεις σημείωσαν μια ανάκαμψη την περίοδο 2004-2008, όμως μετά ξεκίνησε έντονη μείωση", όμως αυτό αποτέλεσε εξαίρεση καθώς πλέον "χαρακτηριστικό είναι πως οι δείκτες γονιμότητας στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά χαμηλά. Από το 2008 έως σήμερα ο αριθμός των γεννήσεων έφτασε σε πρωτόγνωρα χαμηλά επίπεδα, ενώ ο μέσος αριθμός παιδιών ανά γυναίκα είναι σταθερά κάτω του 1,3". Σε άλλο σημείο της έρευνας ο ομιλήτρια ανέδειξε ότι "η γονιμότητα μετατοπίζεται σε όλο και πιο μεγάλες ηλικίας.

Επομένως, οι Έλληνες κάνουμε λιγότερα παιδιά, σε μεγαλύτερη ηλικία κι έχουμε μικρότερη περίοδο γονιμότητας", δίνοντας και το χαρακτηριστικό παράδειγμα, ότι δηλαδή "πλέον στις γυναίκες στις ηλικίες 35-39 σημειώνονται περισσότερες γεννήσεις, σε σχέση με τις ηλικίες 20-24, κάτι που αναδεικνύει την ξεκάθαρη μετατόπιση της ηλικίας τεκνοποίησης". 

"Η κρίση μείωσε τη γονιμότητα σε όλες τις ηλικίες ιδίως στο ηλικιακό φάσμα 20 με 24 ετών, ενώ υπήρξε μεν μείωση αλλά όχι τόσο έντονη στις ηλικίες 30-34 και 35-39", ήταν μία από τις διαπιστώσεις της έρευνας και ένα ακόμη στατιστικό στοιχείο που αναδείχθηκε είναι πως "η μοναδική αύξηση που έχουμε σημειώσει, στα έτη 2000-2014, αφορά στις γεννήσεις σε γυναίκες υψηλού μορφωτικού επιπέδου, ενώ αντίστοιχα σημειώσαμε μείωση στις γυναίκες χαμηλού και μεσαίου μορφωτικού επιπέδου".

Η έρευνα ήταν πραγματικά ενδελεχής, παρουσιάζοντας πλήθος στοιχείων, τα οποία δύσκολα περιορίζονται σε μερικά συμπεράσματα. Παρόλα αυτά, στο τέλος της εισήγησης η κα Τραγάκη, κατέληξε στα εξής: 

"Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής έχουν ως εξής:

-Πριν από την κρίση, η αύξηση της γονιμότητας που παρατηρήθηκε σε άντρες και γυναίκες, οριακή και πολύ μικρή, σχετίζεται με παράγοντες συμπεριφοράς.

-Κατά την περίοδο της κρίσης, η μείωση της γονιμότητας αποδίδεται σε παράγοντες συμπεριφοράς για τις γυναίκες και σε θέματα δομικού χαρακτήρα για τους άντρες κυρίως αναφορικά με την ενίσχυση του ποσοστού των μη απασχολουμένων. 

-Η διαφοροποίηση στην εξέλιξη της γονιμότητας των γυναικών κατά τα χρόνια της κρίσης είναι σημαντική, ως προς την ηλικία, δηλαδή άλλη είναι η αντίδραση που έχει κάθε ηλικιακή ομάδα στα χρόνια της κρίσης, ενώ η γονιμότητα επηρεάζεται επίσης ως προς την απασχόληση και ως προς το επίπεδο εκπαίδευσης.

-Ειδικότερα, επιβραδύνεται αλλά δε μειώνεται η γονιμότητα στις ηλικίες άνω των τριάντα ετών, ενώ επιταχύνεται η μείωση της γονιμότητας στις νεότερες ηλικίες. Αυξάνεται η γονιμότητα των απασχολούμενων γυναικών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ανεξάρτητα από τη γενική οικονομική κατάσταση, ενώ συρρικνώνεται η γονιμότητα των μη απασχολούμενων γυναικών", είπε.

ΣΤΟ ΡΑΔΙΟ ΧΡΟΝΟΣ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ
Στο ράδιο Χρόνος 87,5 fm φιλοξενήθηκε ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου, επίκουρος καθηγητής Δημογραφίας στο Δ.Π.Θ. Κωνσταντίνος Ζαφείρης, κληθείς προς έναν απολογισμό των εργασιών του συνεδρίου. 

"Το συνέδριο είχε μεγάλη επιτυχία με διάφορες οπτικές. Μια σοβαρή ήταν ότι μπορέσαμε να συντονιστούμε όλοι οι δημογράφοι της Ελλάδας και να ενώσουμε τις προσπάθειές μας", δήλωσε αρχικά ο κος Ζαφείρης και πρόσθεσε ότι αντίστοιχο συνέδριο θα πραγματοποιείται κάθε χρόνο, όχι όμως στην πάντα στην Κομοτηνή "γιατί θα πρέπει και τα άλλα πανεπιστήμια να συμμετέχουν στην οργάνωση. 

Η Κομοτηνή ήταν η αρχή και το συνέδριο θα επιστρέψει στην περιοχή ξανά σε περίπου τέσσερα χρόνια. Η τοπική κοινωνία θα το στηρίξει, όπως το στήριξε φέτος".

Επομένως, για πρώτη φορά οι Έλληνες δημογράφοι φαίνεται πως ενώνονται σε μία ένωση.  "Ως δημογράφοι κατανοήσαμε ότι πρέπει να παρεμβαίνουμε συχνότερα στον δημόσιο διάλογο που αφορά τα δημογραφικά της χώρας μας και αυτό πρέπει να γίνεται με έναν νηφάλιο τρόπο, με ένα επιστημονικό τρόπο, χωρίς υπερβολές για να έχει ουσιαστικό ρόλο", αναγνώρισε σε άλλο σημείο του λόγου του ο κος Ζαφείρης, και πρόσθεσε ότι "πρέπει να έχουμε έναν πολύ ουσιαστικό λόγο στην ελληνική κοινωνία και αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε μια προσπάθεια εκλαΐκευσης των φαινομένων μια προσπάθεια ουσιαστικής παρέμβασης. 

Αυτό το συνέδριο ήρθε σε ένα πολύ κατάλληλο χρονικό σημείο, καθώς έχει συσταθεί μια επιτροπή στην βουλή των Ελλήνων  για το δημογραφικό". Και πράγματι, μολονότι αντίστοιχα συνέδρια συνήθως δεν είναι καθόλου ...κατανοητά, οι περισσότερες από τις εισηγήσεις που έγιναν στο πλαίσιο του εν λόγω συνεδρίου, ήταν εύκολα παρακολουθίσιμες από όλους.

Καταληκτικά, για ένα από τα πιο κομβικά ζητήματα που αναδείχθηκαν, αυτό της γονιμότητας, συμπέρανε μεταξύ πολλών ότι "οι γεννήσεις έχουν μειωθεί, το ίδιο και οι νέοι. 

Φανταστείτε τι θα γίνει σε λίγα χρόνια, αν αυτή η τάση γήρανσης του ελληνικού πληθυσμού συνεχιστεί και πως θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε διάφορα ζητήματα, όπως το ασφαλιστικό, το κράτος πρόνοιας".