Θεμέλιος λίθος της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης

«Δεν χρειάζομαι κανένα δικηγόρο, δεν είχα στη ζωή μου ούτως ή άλλως σχέση με δικηγόρους. Εκτός τούτου οι δικηγόροι σε αυτή τη περίπτωση δεν θα χρησιμεύσουν σε τίποτα. Αυτό που χρειάζομαι είναι ένας καλός διερμηνέας». Αυτά ήταν τα λόγια του Χέρμαν Γκαίριγκ, που ήταν ένας από τους βασικούς κατηγορούμενος της δίκης της Νυρεμβέργης, της δίκης των Γερμανών εθνικοσοσιαλιστών εγκληματιών πολέμου που διενεργήθηκε από επί τούτω συγκροτημένο ομώνυμο Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο, που συνεδρίασε στο δικαστικό μέγαρο της Νυρεμβέργης, από τις 20 Νοεμβρίου του 1945 μέχρι την 1η Οκτωβρίου 1946, με κατηγορούμενους 24 μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος και οκτώ ναζιστικές οργανώσεις. 

ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ 

Ο Χέρμαν Γκαίριγκ, αντιμετώπισε και τις τέσσερις βασικές κατηγορίες που απαγγέλθηκαν από τα δικαστήριο. Οι βασικές κατηγορίες, για τις οποίες λογοδότησαν οι υπόδικοι, ήταν:

(Α) Εγκλήματα κατά της ειρήνης: Συγκεκριμένα ο σχεδιασμός, η προετοιμασία, η έναρξη, η εξαπόλυση πολέμου ή επίθεσης ή πολέμου κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών, συμφωνιών ή διαβεβαιώσεων, ή συμμετοχή σε κοινό σχέδιο συνωμοσίας για την επίτευξη οποιουδήποτε από τους παραπάνω στόχους.

(Β) Εγκλήματα πολέμου: Συγκεκριμένα, παραβιάσεις των νόμων και των κανόνων του πολέμου. Σε αυτά περιλαμβάνονται - δεν περιορίζονται όμως σε αυτά - δολοφονίες, κακομεταχείριση ή εκτόπιση για καταναγκαστική εργασία ή οποιοδήποτε άλλου σκοπό ιδιωτών από κατακτημένη χώρα, δολοφονία ή κακομεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου ή ναυτικών, εκτέλεση ομήρων, λεηλασίες δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, απρόκλητη καταστροφή πόλεων, κωμοπόλεων ή χωριών ή καταστροφές μη υπαγορευόμενες από στρατιωτική ανάγκη.

(Γ) Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας: Συγκεκριμένα, δολοφονία, εξόντωση, υποδούλωση, εκτόπιση και άλλες απάνθρωπες πράξεις διαπράχθηκαν κατά πολιτών πριν ή κατά τη διάρκεια του πολέμου. διώξεις λόγω πολιτικών, φυλετικών ή θρησκευτικών αιτίων ή σχετικών με οποιοδήποτε έγκλημα το Δικαστήριο ήθελε κρίνει ότι, εκτελέσθηκε, είτε παραβίασε την τοπική νομοθεσία είτε όχι, της χώρας στην οποία διαπράχθηκε.

(Δ) Συνωμοσία για το σχεδιασμό και την εξαπόλυση επιθετικών ενεργειών και άλλων εγκλημάτων κατά της παγκόσμιας ειρήνης.

Ο Χέρμαν Γκαίριγκ κρίθηκε ένοχος και για τις τέσσερις κατηγορίες και καταδικάστηκε σε ποινή θανάτου δι' απαγχονισμού. Αυτοκτόνησε με υδροκυάνιο μια ημέρα πριν εκτελεστεί η απόφαση.  

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΙΕΡΜΗΝΕΩΝ 

Αναφέροντας τα λόγια του Χέρμαν Γκαίριγκ ξεκίνησε την ομιλία του στην ημερίδα με θέμα «Η δίκη της Νυρεμβέργης (1945/46)» που διοργάνωσε ο Ροταριανός Όμιλος Ξάνθης στην Κομοτηνή σε συνεργασία με το Δικηγορικό Σύλλογο Ροδόπης,  ο Δρ. Θεόδωρος Ραδίσογλου, ορκωτός διερμηνέας και μεταφραστής για την ελληνική γλώσσα στο Πρωτοδικείο Νυρεμβέργης με πλούσιο συγγραφικό έργο για το θέμα «Διερμηνείς και μεταφραστές στη Δίκη της Νυρεμβέργης». Κατά την ομιλία του, προσπάθησε να μεταφέρει το κλίμα της ιστορικής αυτής δίκης, δείχνοντας και φωτογραφίες από τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν. Εστίασε στους διερμηνείς, καταδεικνύοντας την καθοριστική συνεισφορά τους στην έκβαση της δίκης και στη λειτουργία ουσιαστικά του δικαστηρίου. Ήταν εκείνοι οι άνθρωποι που κλήθηκαν να μεταφράσουν σε διάφορες γλώσσες όσα ειπώθηκαν στη διάρκεια της μαραθώνιας δίκης, αφού ήταν ο συνδετικός κρίκος που ένωσε, τους λαούς που θέλησαν να τιμωρήσουν τους πρωτεργάτες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο κ. Ραδίσογλου, μίλησε για την εμπειρία του να συναντήσει από κοντά έναν από τους φωτογράφους της ιστορικής αυτής δίκης, τον Αμερικανό Ρέι ντ'Αντάριο, τις φωτογραφίες μάλιστα του οποίου έδειξε στη διάρκεια της ομιλίας. Ήταν ένα πρόσωπο που κατάφερε μέσα από το φακό του, να αποθανατίσει τις συγκλονιστικές στιγμές της δίκης, τα πρόσωπα των κατηγορουμένων, την προσπάθεια των δικαστών, την αγωνία όσων συμμετείχαν να τιμωρηθούν οι ένοχοι και ολόκληρος ο πλανήτης να γυρίσει σελίδα. Ο κ. Ραδίσογλου αναφέρθηκε σε λεπτομέρειες της δίκης, λέγοντας ότι η Νυρεμβέργη επιλέχθηκε, γιατί ήταν η μοναδική γερμανική πόλη που διέθετε έστω μισογκρεμισμένα δικαστήρια και παράλληλα, φυλακές που συνδέονταν (όπως ισχύει ακόμα και σήμερα) με ασανσέρ, με το δικαστικές αίθουσες.  

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ 

Ομιλητής επίσης, εκ μέρους της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, ήταν ο επίκουρος καθηγητής στον τομέα Διεθνών Σπουδών Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος. Ο ίδιος μίλησε για το ρόλο της δίκης αυτής, στην εξέλιξη του διεθνούς δικαίου. Αναφέρθηκε στην παρακαταθήκη, όσον αφορά στη ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου στα μεταπολεμικά χρόνια και πιο συγκεκριμένα στην εισαγωγή και εδραίωση της ατομικής ποινικής ευθύνης στο διεθνές δίκαιο, την καθιέρωση της αρχής της νομιμότητας στην διεθνή ποινική δικαιοσύνη, ότι δεν μπορεί κάποιος να καταδικαστεί για ένα διεθνές έγκλημα αν αυτό δεν προβλεπόταν ήδη από το νόμο, για την υποχώρηση της αρχής της κρατικής κυριαρχίας, μέσω της δυνατότητας να δικάζονται γι’ αυτά τα εγκλήματα σε διεθνή δικαστήρια ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί – μέχρι και αρχηγοί κρατών, για την ποινικοποίηση του θρησκευτικού πολέμου και τέλος για το ρόλο που παίζει η πολιτική σ? αυτές τις δίκες για διεθνή εγκλήματα και κυρίως όσον αφορά στην επιλογή κατηγορουμένων σε ένα διεθνές ποινικό δικαστήριο. Ο κ. Αντωνόπουλος αναφέρθηκε και στο παρασκήνιο της δίκης, υποστηρίζοντας ότι, «ασκήθηκε κριτική σ? αυτό το δικαστήριο, ότι ήταν ένα δικαστήριο νικητών και ότι δε δικάστηκαν οι σύμμαχοι για ανάλογα εγκλήματα. Είναι μια θεμιτή κριτική αλλά δεν αφαιρεί τη σοβαρότητα και τον ειδεχθή χαρακτήρα των εγκλημάτων που τέλεσε το ναζιστικό καθεστώς». Εξάλλου ανέφερε ότι η δίκης της Νυρεμβέργης ήταν η αφορμή για τη δημιουργία ουσιαστικά του διεθνούς δικαίου και πως τα σημερινά δικαστήρια αποτελούν τη συνέχεια της. «Είναι διάδοχη κατάσταση γιατί για πολλά χρόνια μετά από αυτή, δεν είχαμε καμία δίκη σε διεθνές ποινικό δικαστήριο αλλά από την δεκαετία του ?90 και μετά με την ίδρυση του δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία, την Ρουάντα, του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου, έχουμε πλέον μια άνθηση της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης που αποτελεί θεμέλιο λίθο». 

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 

Ήταν η πρώτη φορά, στην Ελλάδα, που έγινε ανάλογη εκδήλωση όπου αναλύθηκαν με λεπτομέρεια, τα όσα διαδραματίστηκαν για πολλούς μήνες, στη Νυρεμβέργη, είπε από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ροδόπης Γιώργος Κυμπαρίδης. «Νομίζω ότι είναι μια προσπάθεια αξιόλογη που πραγματικά μπορεί να καταστήσει κοινωνούς αυτής της πολύ σημαντικής δίκης πολλούς συμπολίτες μας σε μια ακριτική περιοχή όπως η δική μας. Θεωρώ ότι είναι εξαιρετική τιμή για τον δικηγορικό σύλλογο Ροδόπης να υποδέχεται αυτούς τους προσκεκλημένους εισηγητές οι οποίοι μπορούν να δώσουν με την παρουσία και τις εισηγήσεις τους το στίγμα αυτής της πολύ σημαντικής δίκης», τόνισε στο σύντομο χαιρετισμό του, στην ημερίδα της Κομοτηνής. 

Όλγα Τσιούλφα