Κυβέρνηση συνεργασίας και νέο «Παπαδήμο» προβλέπει το Σύνταγμα

Τι προβλέπει το Σύνταγμα σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας; Εγκυμονεί περιπέτειες για την χώρα;

-Το Σύνταγμα προβλέπει ότι αν υπάρχει κόμμα το οποίο έχει αυτοδύναμη πλειοψηφία στη βουλή, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας του δίνει εντολή, όχι διερευνητική αλλά εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση απευθείας. Σε μια τέτοια περίπτωση μέσα σε 15 μέρες πρέπει να εμφανιστεί ενώπιων της βουλής και να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης. Εναλλακτικά, αν δεν υπάρχει, όπως κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει στις επικείμενες εκλογές, προβλέπονται ουσιαστικά πέντε γύροι. Αυτό σημαίνει απλώς ότι ανατίθεται στον αρχηγό του πρώτου κόμματος καταρχήν, μετά του δεύτερου και έπειτα του τρίτου, οδηγία-εντολή, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να δει μήπως με συνεργασίες μπορεί να πετύχει το μαγικό νούμερο που είναι καταρχήν 151 έδρες. Υπό προϋποθέσεις το μαγικό νούμερο μπορεί να γίνει 120, υπάρχουν και οι λεγόμενες «κυβερνήσεις ανοχής» αλλά μια κυβέρνηση που θα έχει την εμπιστοσύνη της βουλής θέλει 151 ψήφους.

Αρχικά καλείται το πρώτο κόμμα, ανεξάρτητα από το ποσοστό του;

-Θα κληθεί ο αρχηγός του σχετικά πλειοψηφούντος κόμματος, αυτού που έχει πάρει τις περισσότερες ψήφους και αναγκαστικά με το σύστημα τις περισσότερες έδρες. Αν αυτός δεν μπορέσει, όχι απλώς να πείσει με τον λόγο της τιμής του, αλλά με συγκεκριμένα στοιχεία να συγκεντρώσει το μαγικό νούμερο κοντά στο 40%, πάμε σε νέο γύρο. Αντιθέτως, για να μπορέσει να σχηματιστεί κυβέρνηση από τα υπόλοιπα, πλην του πρώτου κόμματος, χρειάζεται ένα ποσοστό γύρω στο 60%, πράγμα που φαίνεται μάλλον αδύνατο λόγω της μη ιδεολογικής και προγραμματικής συγγένειας των άλλων πλην του πρώτου διαφαινόμενου πρώτου κόμματος να επιτευχθεί. Το πρώτο κόμμα παίρνει την εντολή, διαπιστώνει ο αρχηγός του ότι δεν υπάρχει παρόμοια δυνατότητα, το δεύτερο αναλαμβάνει, μπορεί να μην την κρατήσει μέρες την εντολή,- όπως έγινε το 1989 με τον  Χαρίλαο Φλωράκη που ήταν ο αρχηγός του 3ου κατά σειρά κόμματος και ο οποίος παρέδωσε αμέσως την εντολή-, δηλώνοντας αδυναμία να σχηματίσει κυβέρνηση. Εάν πάντως οι αρχηγοί των κομμάτων θελήσουν να δοκιμάσουν την τύχη τους θα υπάρχουν άλλα δύο τριήμερα. Μετά πάμε στην 4η φάση. Στην 4η φάση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιχειρεί να δει αν μπορεί να βγει ένα είδος οικουμενικής όπως λέμε κυβέρνησης από τα κόμματα. 

Δηλαδή υπάρχει περίπτωση να καλέσουμε ένα νέο «Παπαδήμο»;

-Οποιονδήποτε με συμφωνία των κομμάτων. Δεν είναι απαραίτητο να είναι εξωκοινοβουλευτικός, μπορεί τα κόμματα, να μην θελήσουν από την αρχή να συμφωνήσουν σε μια πολιτική από την οποία θα έχουν αρχικά διαφοροποιηθεί στις εκλογές και να θελήσουν να το κάνουν μετά. Εάν παρόλα αυτά και αυτή η 4η φάση περάσει άπρακτη, η 5η και τελευταία αφορά μόνο τη διεξαγωγή των επόμενων εκλογών και αυτές λέει το Σύνταγμα μας, ότι πρέπει να οριστεί καθαρά υπηρεσιακή κυβέρνηση και αυτή πια προεδρεύετε από δικαστικό. Αναλαμβάνει τότε ο αρχαιότερος από τους προέδρους των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας, δηλαδή του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου. Άρα στην χειρότερη περίπτωση θα  πάμε για εκλογές. 

Αν πάμε σε υπηρεσιακή κυβέρνηση και οδηγηθούμε σε εκλογές, μέσα σε μήνα γίνονται αυτές;

-Το Σύνταγμα μας, λέει ότι μέσα σε ένα μήνα θα πρέπει να γίνουν εκλογές. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι δεν θα φτάσουμε σ? αυτή την περίπτωση, διότι υπάρχει μια συναίνεση στα κόμματα που θέλουν να ακολουθήσουν την πολιτική που ακολουθείται μέχρι τώρα. Μιλάω για τα δύο μεγάλα κόμματα, που κατά πάσα πιθανότητα ακόμη και με αυτά τα ιστορικά τους χαμηλά φαίνεται ότι συγκεντρώνουν το μαγικό αριθμό του 40%. Ούτως ή άλλως δεν έχουν πρόβλημα να συμφωνήσουν επί του προγράμματος, γιατί το πρόγραμμα αυτό τους υπαγορεύεται από έξω και ουσιαστικά είμαστε σε έναν αυτόματο πιλότο. Επομένως η εκτίμηση μου είναι ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην χειρότερη με το σενάριο που σας είπα της κυβέρνησης μειοψηφίας των 120 εδρών, θα έχουμε κυβέρνηση. 

Υπάρχει χρονικός ορίζοντας στη συνεργασία;

-Όχι, απολύτως κανένας. Ουσιαστικά το σενάριο της κυβέρνησης μειοψηφίας ή όπως συνηθίζουμε να την λέμε «κυβέρνηση ανοχής», γιατί πρακτικά βασίζεται στο αν το δεύτερο κόμμα που στηρίζει θα συνεχίζει να ανέχεται την ύπαρξη κυβέρνησης, δεν έχει όρια. Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι αυτές τις κυβερνήσεις μπορούν να διατηρηθούν έως και δύο χρόνια και συνήθως λήγει η ζωή τους, όταν θεωρήσει ο ένας από τους δύο εταίρους, έστω και ο αφανής εταίρος, ότι πια οι πιθανότητες του είναι καλύτερες στις εκλογές, οπότε πια διαλύεται ο συνεταιρισμός. 

Όλα αυτά ερήμην του λαού;

-Ακριβώς, αλλά να σας πω την αλήθεια μας χρειάζεται ένα διάστημα ώστε να δημιουργηθεί κάτι νέο που να είναι εναλλακτική. Εγώ θεωρώ καταστροφική την εφαρμογή αυτών των μέτρων, νομίζω ότι διαλύουν και την οικονομία και την κοινωνία. Απλώς δεν υπάρχει έτοιμος αυτή τη στιγμή ο άλλος πόλος, που θα μπορούσε να πείσει ότι μπορεί να εφαρμόσει μια εναλλακτική πολιτική. Όμως επειδή το κενό, ούτε η φύση, ούτε η πολιτική το αποδέχονται, το απεχθάνονται, γι? αυτό το λόγο πιστεύω ότι θα προκύψει το νέο απλώς θέλει χρόνο. 

Ούτως ή άλλως πια, οι κινήσεις μεταξύ των δύο κομμάτων ακριβώς επειδή εφαρμόζουν την ίδια πολιτική, δύσκολα μπορούν να έχουν την ιδεολογική φόρτιση της αποστασίας του παρελθόντος. Πριν ένα μήνα η βουλευτής Βοιωτίας Αριάδνη Αγάτσα, πανηγύριζε για την εκλογή του Ευάγγελου Βενιζέλου και πριν ο αλέκτωρ λαλήσει τρείς, προσχώρησε στη ΝΔ και αυτή τη στιγμή υπερθεματίζει υπέρ του Αντώνη Σαμαρά. Αυτό που σε άλλες περιόδους θα είχε ξεσηκώσει θύελλες, σάλο, τώρα περνάει μάλλον σαν αστείο.