ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΚΙΑΣ πρόεδρος ΠΑΚΕΘΡΑ:Οι επιστήμονες πρέπει να έχουν γνώση, ηθική και να τα χρησιμοποιούν υπερασπιζόμενοι το δημόσιο συμφέρον

Σε ζητήματα, προβλήματα που αναφέρονται στα δεδομένα του φυσικού περιβάλλοντος και την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου στην Ελλάδα, με εστίαση στο χώρο της Θράκης και ειδική αναφορά στην προτεινόμενη εκμετάλλευση των (θρακικών) κοιτασμάτων χρυσού, αναφερόταν  η ομιλία του προέδρου του ΠΑΚΕΘΡΑ επίκουρο καθηγητή ΔΠΘ Στέλιο Σκιά. Η εκδήλωση του Πολιτιστικού Αναπτυξιακού Κέντρου Θράκης, έρχεται λίγες ημέρες μετά τη συνέντευξη Τύπου, της εταιρίας Χρυσωρυχείων στην Αλεξανδρούπολη, όπου υποσχέθηκαν «λαγούς με πετραχήλια», στους Θρακιώτες, αρκεί να τρυπήσουν τη γη και να βγάλουν το πλούτο που τους ανήκει.   Ο τεχνικός γεωλόγος, γεω-περιβαλλοντολόγος, επίκουρος καθηγητής του ΔΠΘ, προσέγγισε από μία διαφορετική οπτική γωνία την υπόθεση, μιλώντας στο Δήμο Μπακιρτζάκη και στο ράδιο Χρόνος 87.5fm. Μίλησε για τις συνέπειες στο περιβάλλον, με την εξόρυξη χρυσού σε περίπτωση σεισμού, πλημμυρών, μιας φυσικής καταστροφής που κανένας δεν μπορεί να προβλέψει αλλά κυρίως να αποτρέψει. 

Ακούσαμε πρόσφατα τη συνέντευξη των χρυσοθήρων που διαβεβαίωσαν, ότι θα δώσουν χρήματα για αποκατάσταση του περιβάλλοντος,  ότι όλα είναι ελεγχόμενα και δεν εγκυμονούν κινδύνους. Επιστημονικά τι απαντάτε;

-Εγώ δεν είμαι από τους ειδικούς, αν και έχω την προσωπική μου άποψη, που θα ασχοληθεί με το θέμα της διαχείρισης του κυανίου, δηλαδή με αυτό που ασχολούνται οι χημικοί μηχανικοί. Ξέρω ότι είναι αρνητικό και επώδυνο και ξέρω την μάχη που έγινε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να επιτραπεί η χρήση από τα λόμπι των συμφερόντων, που ενώ υπήρξε μια απόφαση αρχικά μετά την ανέτρεψαν. Για μένα ορισμένα ερωτήματα που σχετίζονται είναι τα εξής: Έχει μελετήσει κανείς σοβαρά το ενδεχόμενο μιας μεγάλης πλημμύρας; Έχει μελετηθεί το ενδεχόμενο ενός σεισμού, τι θα συμβεί άραγε; Αυτό λέγεται διαχείριση κινδύνου και στην προμελέτη των χρυσωρυχείων Θράκης την οποία έχω διαβάσει επισταμένα, λέει απλώς ότι αυτά θα τα αντιμετωπίσουμε. Την κύρια μελέτη ως επιστήμονας περιμένω να την δω. Η προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που εγκρίθηκε πρόσφατα, πέρα από  τα ευχολόγια, δεν έχει τίποτα. Αναφέρει σε όλες τις παραμέτρους κινδύνου την φράση ότι « θα το μελετήσω». Έχουμε σεισμικότητα – θα το μελετήσω, έχουμε πλημμύρες ? θα το μελετήσω. Η Πολιτεία όφειλε να βάλει κάποιες προϋποθέσεις. Διαβάζοντας  την προμελέτη και νομίζεις ότι έχουν κάνει δήθεν και  περισσότερα από ότι όφειλαν, δηλαδή τους λένε και «ευχαριστώ» και «μπράβο» ενώ όλα είναι γενικόλογα και αόριστα στην προμελέτη.

Σε ότι αφορά τη διαχείριση των υδάτων που προβλέπονται για την επένδυση. Η Ελλάδα έχει υπογράψει ευρωπαϊκές οδηγίες και τις έχει υιοθετήσει ως εθνικούς νόμους. Αυτές οι οδηγίες δε θα πρέπει να τηρηθούν;

-Η μια υπογράφηκε το 2003 στην Ελλάδα ως ελληνικός νόμος και η άλλη το 2010. Αυτές οι οδηγίες, είναι υποχρεωτικό να ληφθούν υπόψη στην μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων όταν  γίνεται για ένα τέτοιο έργο. Η προμελέτη αυτή δεν έχει κάνει μνεία αυτών των συμφωνιών γεγονός απαράδεκτο και αποτελεί έλλειμμα. Υποχρεωτικά από το νόμο πρέπει να πει κανείς πού είναι αυτά τα νερά; Ποιος τα διαχειρίζεται; Τι κόστος έχουν, ποιες είναι οι πιθανές χρήσεις; Πρέπει να απαντήσει σε μια σειρά από ερωτήματα και θα έπρεπε η πολιτεία να τους υποχρεώσει εφόσον αυτοί δεν  τα απαντούν.  Επομένως εδώ έχουμε πράγματα που αφορούν την αξιολόγηση πιθανών κινδύνων, όπως οι πλημμύρες. Κανονικά και από το νόμο έπρεπε να έχουν συσταθεί συμβούλια υδάτων στην Περιφέρεια που να έχουν ευθύνη της διαχείρισης και να έχουν γίνει και διαχειριστικά σχέδια. Δυστυχώς επειδή η χώρα αυτή που ζούμε δεν είναι σοβαρή μέχρι τώρα, δεν έχει προχωρήσει σε κάποια υλοποίηση των συμφωνιών και των νόμων, πέρα από ευχολόγια και γενικά σχήματα. Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μια κεντρική διεύθυνση υδάτων στο υπουργείο Περιβάλλοντος αλλά επικαλούνται λόγους οικονομικούς και άλλους  και επομένως τίποτα δεν προχωρά…

Κανείς δηλαδή δεν μπορεί να μας διαβεβαιώσει και να ελέγξει τελικά ότι θα τηρηθούν όλοι οι κανόνες ασφαλείας;

-Ο επιστήμονας πάντα πρέπει να μιλάει με βάση τα στοιχεία. Εγώ δεν κάνω γεωπολιτική, έχω προσωπικές απόψεις αλλά μιλάω με συγκεκριμένα πράγματα. Όταν βρέθηκα μετά από πρόσκληση στο ξενοδοχείο που γινόταν η  ημερίδα για το χρυσό, λέω εδώ θα μιλήσουμε  με βάση τα πραγματικά γεγονότα και στοιχεία. Δεν θα κάνουμε ούτε ευχολόγια, ούτε τίποτα, αλλά δεν θα λέω και αντιεπιστημονικά πράγματα. Είχε έλθει συνάδελφος καθηγητής από το πανεπιστήμιο από τους μεταλλειολόγους και ανέφερε ότι έχει μελετηθεί το ανάχωμα συγκράτησης των τελμάτων, ότι αντέχει σε σεισμό κάπου στα 8 ρίχτερ. Λέω μπροστά σε όλους ότι αυτό που λες είναι απαράδεκτο και αντιεπιστημονικό γιατί δεν λέει απολύτως τίποτα και μόνο θέλεις να δημιουργήσεις μια εντύπωση στο κόσμο. Η έννοια 8 ρίχτερ δεν λέει απολύτως τίποτα, λέει απλώς ότι κάπου εκλύεται μια ενέργεια της τάξης αυτής, δεν λέει που εκλύεται, σε ποιο ρήγμα, τι ποσοστό θα φτάσει, τι ζημιά θα κάνει. Δεν λέει τίποτα από αυτά επομένως το να λες ότι έχουμε μελετήσει τόσο σοβαρά και έχουμε καλύψει ένα τέτοιο κίνδυνο είναι απαράδεκτο και αντιεπιστημονικό.

Συνεπώς πολλές φορές και πανεπιστημιακοί χρησιμοποιούνται στην υπηρεσία των σκοπιμοτήτων με λανθασμένη επιστημονική τεκμηρίωση;

-Η διαχείριση επικίνδυνων φαινομένων είναι και ένα μάθημα που κάνω εδώ στο Πολυτεχνείο με μεγάλη προσοχή για να ξέρουν οι μηχανικοί ότι έχουν και κοινωνική ευθύνη όταν διαχειρίζονται τέτοιες υποθέσεις. Οι επιστήμονες πρέπει να έχουν γνώση και ηθική, αυτά να τα χρησιμοποιούν υπερασπιζόμενοι το δημόσιο συμφέρον, κυρίως εμείς που είμαστε υποτίθεται δημόσιοι λειτουργοί. Εγώ ορκίστηκα και το πρώτο πράγμα που είπα είναι να υπερασπίζεσαι το δημόσιο συμφέρον. Και είναι τιμή για πολλούς ανθρώπους όπως και το μέσον σας, που με κόστος προσωπικό αντιστέκονται σε πράγματα, για τα οποία θα μπορούσαν εύκολα να κάνουν το κορόιδο ή να έχουν ωφέλειες οικονομικές και άλλες, γιατί αλλιώς δεν θα υπήρχε σοβαρή κοινωνία».