Θρακικά Μετέωρα, τα Μετέωρα της Ροδόπης

Ζουν σπάνια όρνεα και οι απόγονοι των ανθρωποφάγων αλόγων του βασιλιά Διομήδη

Ανεξερεύνητες οι εκατοντάδες σπηλιές από τους αρμοδίους

Τα Θρακικά Μετέωρα βρίσκονται 25 χιλιόμετρα βόρεια - βορειοδυτικά του Ιάσμου, ξεπερνούν τα 1000 μέτρα σε υψόμετρο και περιτριγυρίζονται από τους σχεδόν εγκαταλελειμμένους οικισμούς της Αστραίας, του Εύθυμου και του Πολύαρνου.

Είναι μια βραχώδης περιοχή απαράμιλλου κάλλους, ορισμένοι από τους όγκους των βράχων ξεπερνούν τα 80 μέτρα. Οι παράξενοι αυτοί βράχοι χωρίζονται σε τρεις συστάδες βλέποντας τους μας έρχεται στο μυαλό το περίφημο "πέτρινο δάσος" των Μετεώρων της Καλαμπάκας. Έχουν το ίδιο πέτρωμα από ψαμμίτη. Οι βράχοι της Αστραίας είναι λίγο πιο σαθροί από τις παραδίπλα δύο συστάδες.

Ορισμένες από τις κορυφές των βράχων αν τις δεις από διαφορετικές πλευρές εμφανίζονται με διάφορα προσωπεία. Αλλού πάλι διακρίνουμε κόγχες οφθαλμών που πιθανόν λαξεύτηκαν από τους αρχαίου Θράκες κατοίκους της περιοχής και μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι εκεί το χρησιμοποιούσαν σαν λατρευτικό μέρος όπου λάτρευαν τη μάνα Θεά.

Ανεξερεύνητες σπηλιές
Από τις εκατοντάδες αυτές σπηλιές που υπάρχουν εκεί έχω επισκεφθεί ορισμένες που είναι εύκολα προσβάσιμες, όπως και μια διώροφη που την χρησιμοποιούσε παλιά Πομάκος βοσκός της περιοχής για να συγκεντρώνει τα κατσίκια του εκεί μέσα, υπάρχει μια τρύπα στη σπηλιά για να επικοινωνούν οι δύο όροφοι, επίσης υπάρχουν ακόμα απομεινάρια του φράχτη από την πλευρά του γκρεμού. Πριν χρόνια ο Δήμος Ιάσμου έφτιαξε ένα μονοπάτι 500 μέτρων περίπου που ξεκινούσε από τον χωματόδρομο και έφτανε μέχρι αυτήν τη σπηλιά. Σε ορισμένες σπηλιές πάλι υπάρχουν ακόμη απομεινάρια από κτίσματα.

Η περιοχή πάντως των εκατοντάδων αυτών σπηλιών είναι ανεξερεύνητη από τους αρμοδίους όχι όμως από τους "χρυσοθήρες" που ψάχνουν εκεί για θησαυρούς. Στο μέρος αυτό που έχω επισκεφθεί πολλές φορές έχω δει μέσα σε σπηλιές και σΤΟ έδαφος επιφανειακά σπαράγματα αγγείων προϊστορικής και βυζαντινής εποχής κάτι που σημαίνει ότι έχουν κατοικηθεί ορισμένες σπηλιές από προϊστορικούς ανθρώπους, καθώς επίσης ίσως και από ασκητές - αναχωρητές του Παπικίου Όρους που ήθελαν να ζουν λιτά και σε κάποια απόσταση από τις τότε Μονές που ανήκαν.

Οι σπηλιές επίσης έχουν χρησιμοποιηθεί ορισμένες ως κρυψώνες σύμφωνα με τα λεγόμενα κατοίκων και από τους αντάρτες του Εμφυλίου Πολέμου.

Για τους ανωτέρω λόγους θα πρέπει οι υπεύθυνες υπηρεσίες Αρχαιολογικές και ορειβατικοί σύλλογοι να δουν σοβαρά το θέμα, εξερευνώντας όλες τις σπηλιές μια - μια, τότε ίσως βρεθούν προ εκπλήξεως από αυτά που θα βρουν γιατί ήδη προπορεύονται πάντα οι "χρυσοθήρες" με ότι ζημιά μπορούν να κάνουν στην ιστορία του τόπου μας.

Τα άγρια άλογα που συναρπάζουν
Σε όλη αυτήν την περιοχή συναντάς μικρά κοπάδια από άγρια άλογα. Η ύπαρξη των αγρίων αυτών αλόγων μας συνδέει με την προϊστορία που τότε εκεί κοντά στην Βιστωνίδα λίμνη οι αρχαίοι Θράκες οι Βίστονες που είχαν βασιλιά τον Διομήδη έτρεφαν κατά την παράδοση ίππους ανθρωποφάγους. Εκεί ο Ηρακλής πραγματοποίησε τον 8ο άθλο του αιχμαλωτίζοντας τα τέσσερα ανθρωποφάγα άλογα. Επειδή κάποια ρίζα από τους μύθους ξεκινάει από την πραγματικότητα ίσως μερικά από τα άγρια αυτά άλογα που ζουν εδώ στην κοιλάδα του Κομψάτου και τα Θρακικά Μετέωρα να είναι απομεινάρια της ντόπιας θρακικής ράτσας των όχι βέβαια ανθρωποφάγων αλόγων των Βιστόνων για τα οποία το κράτος και οι αρμόδιοι τοπικοί φορείς ακόμα να ελέγξουν την καταγωγή και το DNA τους και να καταχωρηθεί ως ντόπιο άλογο των Θρακών Βιστόνων. Δίνοντάς τα αυτήν την ονομασία και με τις κατάλληλες ενέργειες στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο Δήμος Ιάσμου θα μπορεί να παίρνει και τα κατάλληλα κονδύλια γ' αυτά τα άλογα της ντόπιας θρακικής φυλής των Βιστόνων. Αυτό θα πρέπει να γίνει και γρήγορα μάλιστα γιατί και από την βουλγαρική πλευρά ζουν και εκεί ορισμένα κοπάδια που ίσως οι Βούλγαροι τα καταχωρήσουν στην Ευρώπη σα δική τους θρακική ράτσα.

Όπου συναντάς κοπάδια άγριων αλόγων στην περιοχή αυτή είναι πάντα σε εγρήγορση, ελέγχουν τον χώρο που κινούνται, κρατούν ασφαλή απόσταση από τους ανθρώπους, είναι περήφανα, λίγο πιο κοντά από τα άλλα άλογα έχουν όμως δυνατά πόδια. Το κοπάδι το ελέγχει πάντα με το άγρυπνο μάτι του το περήφανο αρσενικό. Ορισμένα πάλι κοπάδια τον χειμώνα κατεβαίνουν πιο χαμηλά εκεί δίπλα στην επαρχιακή οδό Κομοτηνής - Ιάσμου πριν το χωριό.

Άφθονη χλωρίδα και πανίδα
Στην περιοχή αυτή υπάρχει άφθονη χλωρίδα και πανίδα καθώς επίσης πολλές φυσικές πηγές νερού, γεγονός που καθιστά ευκολότερη την περιπλάνηση των περιπατητών. Σε πολλά σημεία φύεται και ανθίζει την άνοιξη η σπάνια παιωνία που μοιάζει σαν τις τουλίπες, στη Θράκη υπάρχουν μόνο στην περιοχή των Θρακικών Μετεώρων και σε δύο - τρεις περιοχές του Άβαντα Αλεξανδρούπολης, επίσης υπάρχουν καρυδιές, αμυγδαλιές, ρίγανη, σπαθόχορτο, κρανιές, κυδωνιές, βελανιδιές, όλα τα ανωτέρω είναι πόλος έλξης αγρίων ζώων που τους καρπούς τους τους χρησιμοποιούν φυτοφάγα ζώα και πτηνά για τη διατροφή τους, όπως αγριογούρουνα, ζαρκάδια, λαγοί, φάσες, κότσυφες, τσίχλες, μαυροπούλια, εδώ επίσης ζουν και σαρκοφάγα ζώα όπως λύκοι, τσακάλια, αλεπούδες, ασβοί, αγριόγατες. Κάτω στον Κομψάτο ποταμό υπάρχει η νόστιμη άγρια πέστροφα. Υπάρχουν και πολλά είδη ερπετών όπως οχιές, λαφιάτες, τυφλίτες, δενδρογαλιές, νερόφιδα και σαύρες.

Ζουν εδώ και ορισμένα σπανιότατα είδη ορνιθοπανίδας (αρπακτικά πτηνά). Τα όρνεα χρησιμοποιούν την περιοχή αυτή είτε για φώλιασμα, είτε γα ανεύρεση τροφής, είτε για αναπαραγωγή από τη μια και μοναδική ενεργή φωλιά που υπάρχει εδώ από ένα ζευγάρι ασπροπάρη από τα πέντε ζευγάρια που ζουν στην Ελλάδα. Επίσης ζουν εδώ τέσσερα ζευγάρια όρνεα, ένα ζευγάρι σπάνιου χρυσαετού και ο Μαρόγυπας που είναι μόνιμος επισκέπτης της περιοχής καθώς επίσης και ο σπάνιος μαύρος πελαργός.

Το 2017 Έλληνες επιστήμονες είχαν τοποθετήσει gps επάνω σε έναν γύπα και κατέγραφαν κάθε κίνησή του. Αυτός διέσχισε περισσότερα από 40.000 χιλιόμετρα. Ο γύπας αυτός ξεκίνησε από την Αιτωλοακαρνανία και μέσω Πίνδου, Βεργίνας, Νέστου έφθασε στα Θρακικά Μετέωρα όπου παρέμεινε για λίγες ημέρες μαζί με άλλους γύπες, ακολουθώς μέσα Δαρδανελίων, Κωνσταντινούπολης, Εσκισεχίρ, Άγκυρας μπήκε στη Συρία στο Χαλέπι, από εκεί μέσω Ιορδανίας έφθασε στη Σαουδική Αραβία πάνω από τη Μέκκα και κατέληξε στην Υεμένη.

Όλη αυτήν τη διαδρομή των 40.000 χιλιομέτρων την έκανε σε 30 ημέρες που πολλές φορές μάλιστα το ύψος που πετούσε έφτανε μέχρι τα 4.300 μέτρα.

Τον Μάρτιο του 2019 εντοπίσθηκαν από τη WWF δίπλα στον οικισμό του Εύθυμου εκεί κοντά σε ένα μισοφαγωμένο άλογο που είχε δηλητηριάσει πιθανόν βοσκός της περιοχής πεθαμένα μια αλεπού, ένα κοράκι και ένα νεαρό όρνεο το οποίο ήταν μαρκαρισμένο και είχε γεννηθεί στο Εθνικό Πάρκο Vrichanski Balkan της Βουλγαρίας. Τέτοια περιστατικά θέτουν σε κίνδυνο τα τέσσερα αναπαραγωγικά ζευγάρια όρνιων που φωλιάζουν στα Θρακικά Μετέωρα. Εδώ δραστηριοποιείται και η Εταιρία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης. Ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα υποστήριξε μια δράση για τη WWF με πέντε περιφραγμένες ταΐστρες όπου εκεί μπορούν οι κτηνοτρόφοι της περιοχής να αφήνουν τα νεκρά ζώα τους.

Τρία ορειβατικά μονοπάτια
Στην περιοχή αυτή υπάρχουν τρία σηματοδοτούμενα μονοπάτια. Το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε6 που ξεκινάει από τη Φιλανδία μπαίνει στην Ελλάδα περνάει από τα Θρακικά Μετέωρα, Παπίκιο Όρος, Κομοτηνή, Βέννα, Μαρώνεια και καταλήγει στη Σαμοθράκη. Το άλλο μονοπάτι ξεκινάει από το καταφύγιο του Πολύαρνου μέχρι τους βράχους των Θρακικών Μετεώρων και η απόσταση είναι 3,5 χιλιόμετρα. Ένα άλλο μονοπάτι 11 χιλιομέτρων ξεκινάει από τον Τσαλαπετεινό Ξάνθης περνάει από το Εύθυμο και καταλήγει στην Αστραία. Και ένα ακόμη ξεκινάει από το Κορφοβούνι και καταλήγει στο Εύθυμο με απόσταση 6 χιλιόμετρα. Πάντως καλό θα είναι οι επισκέψεις να γίνονται Άνοιξη ή Φθινόπωρο.

Τα γύρω από τα Θρακικά Μετέωρα χωριά είναι εγκαταλειμμένα ή έχουν από μια - δύο οικογένειες ή από έναν - δυο βοσκούς οι οποίοι πηγαινοέρχονται στον Ίασμο και στον Πολύανθο όπου διαμένουν. Τα δύο - τρία σπίτια των χωριών αυτών είναι λιθόκτιστα με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, πολλά διώροφα που από κάτω είχαν τον στάβλο, οι δε περισσότερες στέγες είναι από σχιστόλιθο. Και εδώ πάλι παρατηρούμε το έξης αξιοπερίεργο. Σε όλα αυτά τα εγκαταλειμμένα χωριά φανατικοί μουσουλμάνοι κατευθυνόμενοι από το γνωστό κέντρο της Κομοτηνής με ύποπτα μυστικά χρηματικά κονδύλια έχουν κτίσει από ένα καινούργιο τζαμί αλλού δύο καινούργια τζαμιά, χωρητικότητας 100-200 ατόμων, στο Τρίκορφο δύο τζαμιά για τις δύο οικογένειες που διαμένουν εκεί. Σε ορισμένα μάλιστα όπως στο τζαμί της Μελίταινας που έχτισαν διαπιστώνουμε και εδώ να περνούν μέσω της θρησκείας τον τουρκικό εθνικισμό ενσωματώνοντας επάνω στο τοίχο εσωτερικά επάνω σε μαρμάρινη πλάκα την τουρκική σημαία, η δε αστυνομία άβουλος θεατής να μην εφαρμόζει το νόμο και εμείς να αναρωτιόμαστε υπάρχει κράτος ή όχι.

Στις 25 Ιουλίου 2023 ξεκίνησε το μεγάλο έγκλημα γι' αυτήν την περιοχή απείρου κάλλους, ομορφιάς και σπανιότητας. Η αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας - Θράκης ενέκρινε την κατασκευή και λειτουργία τριών αιολικών σταθμών παραγωγής στην κοιλάδα του Κομψάτου, κάθε σταθμός θα έχει τρεις ανεμογεννήτριες με ύψος 80 μέτρα και διάμετρο φτερών 127 μέτρα με όλα τα κακά επακόλουθα για τη θέα, το μικροκλίμα και την άγρια ορνιθοπανίδα της περιοχής. Η εταιρία βέβαια είχε τοποθετήσει σε κάποια σημεία εδώ και 20 χρόνια περίπου ανεμομετρητές όμως η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης, η Οικολογική Ομάδα Ροδόπης, ο Δήμος Ιάσμου, η Κοινότητα Ιάσμου και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ιάσμου σκέφτομαι ότι τους έκλεισαν πονηρά και με νόημα το μάτι και από τότε ακόμα δεν αντέδρασε κανείς και "δεν άνοιξε καμιά μύτη" λυπάμαι που μέχρι και σήμερα "αγρόν αγοράζουν", λυπάμαι γιατί τέτοιες αποφάσεις αδειοδότησης αιολικών σταθμών θέτουν σε κίνδυνο την επιβίωση αυτών των παγκοσμίως σπάνιων όρνεων. Ποτέ όμως δεν είναι αργά αρκεί να υπάρξει η θέληση.

Ας αναδειχθούν τουριστικά
Τέλος μια και μέχρι τώρα δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον από όλους τους ανωτέρω που προανέφερα για να αναδειχθεί τουριστικά αυτός ο χώρος σπάνιας ομορφιάς ας ελπίσουμε ότι ο νέος περιφερειάρχης όπως και ο νέος δήμαρχος Ιάσμου να δουν θετικά την ανάπτυξη της περιοχής αυτής ξεκινώντας πρώτα από την επισκευή και ασφαλτόστρωση του δρόμου από τον Ίασμο μέχρι τα Θρακικά Μετέωρα. Έτσι αφού γίνει αυτός ο δρόμος θα μπορεί να γίνει πόλος έλξης για πολλούς ανθρώπους ντόπιους και μη. Επίσης να επιδιορθωθεί και να ανοίγει κάποιες μέρες του μήνα το τουριστικό καταφύγιο που βρίσκεται σε εγκατάλειψη και να δέχεται κόσμο για καφέ, ύπνο κλπ.

Έτσι λοιπόν το έργο αυτό θα μπορέσει να ανεβάσει οικονομικά την εγκαταλειμμένη αυτή περιοχή καθώς επίσης θα δημιουργηθούν και νέες θέσεις εργασίας, καθιστώντας τον Ίασμο και τα Θρακικά Μετέωρα τόπο προορισμού για πολλές ομάδες ατόμων φυσιολάτρεις, φυσιοδίφες, ορειβάτες, περιπατητές, ορνιθολόγους και πολλούς - πολλούς άλλους. Εμείς εδώ θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις αν υπάρξουν και ανάλογα θα αντιδράσουμε.

Φωτογραφικό αρχείο Βασίλη Παπαβασιλείου-Ίασμος