Αυτισμός και Παράλληλη Στήριξη: Προκλήσεις και προοπτικές | xronos.gr
ΑΡΘΡΟ

Αυτισμός και Παράλληλη Στήριξη: Προκλήσεις και προοπτικές

22/03/19 - 10:00

Γράφει  ο Νίκος Πουλπούλογλου

«Δεν δικαιούται ο γιος μου φέτος παράλληλη στήριξη», «δυστυχώς η παράλληλη στήριξη θα καθυστερήσει για ενάμιση μήνα», «πάλι καινούργιο εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης έφεραν για την κόρη μου». Τα παράπονα αυτά είναι μόνο λίγες από τις δίκαιες ανησυχίες που εκφράζουν πολλοί γονείς που τα παιδιά τους χρειάζονται παράλληλη στήριξη, η πλειονότητα των οποίων έχει κατηγοριοποιηθεί στο φάσμα του αυτισμού. Ακόμη πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν λεπτομέρειες για τη διαδικασία, ώστε να αιτηθούν έγκαιρα για τα παιδιά τους παράλληλη στήριξη.

Σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό νόμο 3699/2008, η παράλληλη στήριξη παρέχεται σε μαθητές που μπορούν με κατάλληλη ατομική υποστήριξη να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα του «γενικού σχολείου», σε μαθητές με πιο σοβαρές ανάγκες όταν στην περιοχή τους δεν υφίσταται ειδικό σχολείο ή κατάλληλο τμήμα ένταξης ή όταν η παράλληλη στήριξη καθίσταται απαραίτητη, βάσει της γνωμάτευσης των ΚΕΔΔΥ. Ωστόσο, την παράλληλη στήριξη εισηγείται αποκλειστικά το ΚΕΔΔΥ, το οποίο και καθορίζει τις ώρες κατά περίπτωση. Οι γονείς, βέβαια, οφείλουν να γνωρίζουν πως η αίτηση για παράλληλη στήριξη υποβάλλεται στη διεύθυνση του σχολείου και κατόπιν γίνεται η έγκριση από το υπουργείο Παιδείας. Ο χρόνος υποβολής των αιτήσεων ορίζεται από την ημέρα εγγραφής έως την 20η Οκτωβρίου. 

Ειδικότερα όσον αφορά στους αυτιστικούς μαθητές χαμηλής, μέσης και υψηλής λειτουργικότητας (αυτό που πιο παλιά καλούταν ως σύνδρομο Asperger), ασφαλώς δικαιούνται παράλληλης, από εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής, ο οποίος διαθέτει κατά προτίμηση εξειδίκευση στον αυτισμό. Επιπροσθέτως, όμως, κι αυτό είναι μια σαφέστατη κατάκτηση των πιέσεων των γονέων προς το υπουργείο: Την παράλληλη στήριξη μπορεί να εισηγείται και να διαθέτει η οικογένεια του μαθητή, κατόπιν συνεννόησης με την οικεία διεύθυνση του σχολείου. 

Πόσο λειτουργικό ή εκπαιδευτικά λυσιτελές αποδείχθηκε το μοντέλο της παράλληλης στήριξης, το οποίο εφαρμόζεται για πολλά χρόνιακαι δίχως μεγάλες αλλαγές, στην ελληνική πραγματικότητα; Αρχικά ας σημειωθεί ότι πρωταρχικό μέλημα του υπευθύνου εκπαιδευτικού της ειδικής αγωγής αποτελεί η σύνταξη ενός εξατομικευμένου προγράμματος παρέμβασης σε συνεργασία με το λοιπό προσωπικό του σχολείου. Μολαταύτα, αναρωτιόμαστε πόσες φορές αν η αυτονόητη αυτή υποχρέωση γίνεται και πράξη. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι σύμφωνα με ακαδημαϊκή έρευνα του 2013, το υπουργείο τείνει να καλύπτει τις αντίστοιχες θέσεις με λιγότερο καταρτισμένους εκπαιδευτικούς ειδικής εκπαίδευσης και μόνον για τα σοβαρά περιστατικά εκπαιδευτικών αναγκών εγκρίνονται αντίστοιχα αιτήματα. Έτσι, οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες εξυπηρετούνται, παραδοσιακά, από άλλες εκπαιδευτικές πρακτικές, όπως είναι τα τμήματα ένταξης. Σε άλλη πρόσφατη πανεπιστημιακή έρευνα σημειώνεται πως οι μισοί από τους εκπαιδευτικούς δεν συναντούν ποτέ τους γονείς των μαθητών και, ταυτόχρονα, δεν επιμορφώνονται. 

Η παράλληλη στήριξη συνιστά μια μορφή εναλλακτικής διδασκαλίας, που βασίζεται στη διδακτική προσέγγιση της συνδιδασκαλίας. Χρειάζεται, βέβαια, να σημειωθεί ότι για τις περισσότερες περιπτώσεις μαθητών που έχουν παράλληλη στήριξη, ο εκπαιδευτικός απλώς κάθεται δίπλα και τυπικά διδάσκει τον μαθητή, την ίδια στιγμή που ο εκπαιδευτικός της «γενικής τάξης» παραδίδει το μάθημα. Ωστόσο, το μοντέλο αυτό δεν έχει καμία σχέση με το μοντέλο της συνδιδασκαλίας, το οποίο και εφαρμόζεται με επιτυχία σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ. Όσον αφορά στο σχεδιασμό και στην παράδοση του μαθήματος μεταξύ των δύο εκπαιδευτικών δεν υπάρχει, τις περισσότερες φορές, η παραμικρή συνεργασία ή εναλλαγή ρόλων και αρμοδιοτήτων. Γι’ αυτό και το μοντέλο τούτο θυμίζει περισσότερο ό,τι στη βιβλιογραφία καλείται ως «ένας δάσκαλος ένας βοηθός», με τον εκπαιδευτικό της «γενικής εκπαίδευσης» να έχει αποκλειστικά ενεργητικό ρόλο. Στην πραγματικότητα, αυτή η προοπτική δίνει μια εικόνα διχασμένης τάξης, στην οποία ο ένας εκπαιδευτικός παρουσιάζεται ως«οικοδεσπότης» και ο έτερος, της ειδικής αγωγής, ως «προσωρινός επισκέπτης».

Για αυτούς τους λόγους, η υλοποίηση του θεσμού της παράλληλης στήριξης έχει περιεχόμενο εξατομικευμένης διδασκαλίας και λιγότερο τυπικής διδασκαλίας.Θα λέγαμε καλύτερα πως το οικείο μοντέλο σκοντάφτει στην υπάρχουσα χαμηλή συνεργασία της σχολικής μας κουλτούρας. Σε αντίθεση με ό,τι γίνεται σε άλλες χώρες, στην Ελλάδα σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις οι εκπαιδευτικοί συνεργάζονται• ακόμη πιο σπάνια καθορίζουν από κοινού τους διδακτικούς στόχους ή τις δραστηριότητες της τάξης. Όπως τονίζεται σε αντίστοιχη έρευνα, πρωταρχικό εμπόδιο για την πλημμελή συνεργασία προβάλλει η έλλειψη διαθέσιμου χρόνου. Στην ίδια έρευνα οι εκπαιδευτικοί της γενικής εκπαίδευσης θεωρούν τον εαυτό τους ως το κυρίαρχο πρόσωπο για τη διεξαγωγή της διδασκαλίας, γεγονός που ξεκάθαρα υπονομεύει τον ρόλο του ειδικού παιδαγωγού. Δυστυχώς, η ισχύουσα νομοθεσία δεν οριοθετεί με σαφήνεια ούτε τον ρόλο ούτε τη σχέση των δυο διδασκόντων. 

Καταλήγοντας, η εφαρμογή του μοντέλου της απλής συνύπαρξης δύο επαγγελματιών στην ίδια τάξη αποδείχθηκε πως δεν οδηγεί αυτόματα και σε κατάλληλη διδασκαλία. Πόσο μάλλον, όταν ο εκπαιδευτικός της παράλληλης επιλαμβάνεται έναν μαθητή, ο οποίος ανήκει στο φάσμα του αυτισμού, που πλήττει τη συνολική λειτουργική ανάπτυξη (επικοινωνία, λόγο και κοινωνική αλληλεπίδραση). Η οικονομική κρίση,σε συνδυασμό με την πολιτική ακρισία, ξεχαρβαλώνουν ό,τι απέμεινε από τον θλιβερά παρωχημένο, με τον τρόπο που εφαρμόζεται, θεσμό υποστήριξης των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών. Το μέλλον απαιτεί ένα μοντέλο δυναμικής και ανοικτής συνδιδασκαλίας, το οποίο θα συνεπάγεται κοινό σχεδιασμό και αξιολόγηση των διδακτικών στόχων. Κι από αυτό το κάλεσμα συνεργασίας, ασφαλώς, δεν πρέπει να μείνει εκτός κανένα μέλος της σχολικής κοινότητας. 

*Ο Νικόλαος Πουλπούλογλου είναι φιλόλογος και ειδικός παιδαγωγός, με μεταπτυχιακό δίπλωμα. Έχει εργαστεί ως φιλόλογος σε ιδιωτικά κέντρα και πραγματοποίησε την πρακτική του άσκηση σε σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ανάπτυξη σύγχρονων στρατηγικών διδασκαλίας και μάθησης, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών, καθώς και στη χρήση πολυαισθητηριακών μεθόδων. Τηλ: 6942636001, e-mail: [email protected]

Ακολουθήστε το xronos.gr στο Google News

Ροή Ειδήσεων

xronos
xronos.gr