Όσα τα βουνά του Ιάσμου τόσα χρόνια να κρατήσει το μουσείο αυτό?

«Όσα τα βουνά του Ιάσμου, τόσα χρόνια να κρατήσει αυτό το μουσείο». Αυτή τη φράση είπε και έκοψε την κορδέλα των εγκαινίων ο αντιπρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Ιάσμου Μόσχος Μυλωνάς, εγκαινιάζοντας το Μουσείο Αγροτικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ιάσμου. Τα λαμπερά εγκαίνια ήταν μία αφορμή γιορτής για τους κατοίκους του όμορφου οικισμού, και όχι άδικα αφού το όνειρο σχεδόν 30 χρόνων έγινε πραγματικότητα. 

Η τελετή πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Κυριακής και συμμετείχε όλος σχεδόν ο Ίασμος, παρά τον καύσωνα που έκανε αποπνικτική τη γιορτινή ατμόσφαιρα. Μικρά παιδιά με αναμμένες δάδες στα χέρια, ακολουθούσαν τη φιλαρμονική του δήμου Ιάσμου από τα γραφεία του συλλόγου έως το πανέμορφο πέτρινο διώροφο που στεγάζει το μουσείο.

Όταν πλέον έφτασαν, οι κάτοικοι που από νωρίς γέμισαν τον προαύλιο χώρο του μουσείο, τους υποδέχθηκαν με χειροκροτήματα, δηλώνοντας το μπράβο τους στα παιδιά και στον δραστήριο πολιτιστικό σύλλογο που ανέλαβε όλο το βάρος της δημιουργίας και λειτουργίας του χώρου. 

Το μουσείο το οποίο είναι ιδιοκτησία του πολιτιστικού συλλόγου είναι ένα πέτρινο διώροφο σπίτι δείγμα της ντόπιας αρχιτεκτονικής που για λειτουργικούς σκοπούς και για λόγους ασφαλείας διαμορφώθηκε εξωτερικά. Στον κάτω όροφο συναντάται η «χαγιάτ» το «κατώι» και το καθημερινό δωμάτιο η «κουζίνα». Η ξύλινη σκάλα οδηγεί στον πάνω όροφο με τη «σάλα» και το «κρεβάτι» τα δωμάτια με τα «τζάκια» και τις «μεσάντρες». 

Στο μουσείο είναι «όλα στρωμένα και βγαλμένα, όπως τότε», προσδίδοντας στον επισκέπτη την αίσθηση μίας άλλης εποχής. Σερβίτσια κρυστάλλινα ή πορσελάνινα τα περισσότερα φερμένα από την Ευρώπη, χάλκινα ή ασημένια αντικείμενα από την Ανατολή, πήλινα είδη καθημερινής χρήσης φτιαγμένα στον Ίασμο ή στη γύρω περιοχή, αποκαλύπτουν την προσωπική σφραγίδα και την αισθητική των κατοίκων.

Υφάσματα και στρωσίδια,  «ατλάζια» και τζανφέσια», «ταφτάδες και «πιλούσια», «πανίσια» και «σπουρκένια», μεταξωτά ντόπια και φερμένα από την Ανατολή και τη Δύση για την φορεσιά, τα προικιά και τα δώρα δηλώνουν την οικονομική ευρωστία των Ιασμιωτών. Εικονίσματα, τρίπτυχα και μουσαμάδες, φερμένα από τους Αγίους Τόπους, δηλώνουν το βαθύ θρησκευτικό αίσθημα  των κατοίκων. Γεωργικά εργαλεία και αντικείμενα καθημερινής χρήσης φτιαγμένα με μεράκι από τους ίδιους ή ντόπιους τεχνίτες φανερώνουν την εργατικότητα και την προκοπή των Ιασμιωτών.

 

Η δημιουργία του μουσείου, ήταν ένα όνειρο ζωής για τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου. Από το 1984 προσπαθούν να κάνουν πράξη αυτό το όνειρο. Η προσπάθεια άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά, όταν ο τότε κοινοτάρχης του Ιάσμου Θεόδωρος Γεωργιάδης αγόρασε την παλιά οικία του Παπαγιάννη το 1994. Ήταν το πρόσωπο που έκανε τα πρώτα βήματα, για την εδραίωση της πολιτιστικής παράδοσης του Ιάσμου, δήλωσε ο  πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Ιάσμου Κυριάκος Μόσχος κατά την ομιλία του, στην τελετή των εγκαινίων.

Η ανακαίνιση του κτιρίου ξεκίνησε βέβαια πολλά χρόνια αργότερα, όταν εντάχθηκε στο πρόγραμμα Interreg το 2003 με τη στήριξη του τότε δημάρχου Σταύρου Καζάκη. Οι εργασίες άρχισαν να υλοποιούνται το 2007 και η ανακαίνιση του κτιρίου ολοκληρώθηκε επί δημάρχου Κυριάκου Αμούτζα. Το κτίριο παραδόθηκε στην κυριότητα του πολιτιστικού συλλόγου με απόφαση της τωρινής δημοτικής αρχής, επί Καδί Ισμέτ, το 2012. Το μουσείο είναι ένα κόσμημα για τον Ίασμο και τη ευρύτερη περιοχή της Ροδόπης, αναδεικνύει την ιδιαίτερη λαογραφική παράδοση, τον τρόπο ζωής των κατοίκων, την καθημερινότητα τους, το παρελθόν. Τα εγκαίνια του μουσείου αποτέλεσαν μέρος των ετήσιων εορταστικών εκδηλώσεων Ιάσμου, «Προφήτης Ηλίας 2012» και για το σκοπό αυτό θα παραμείνει ανοιχτό όλο αυτό το διάστημα.  

Συγκινημένος και φανερά ικανοποιημένος για την  ολοκλήρωση του έργου που ξεκίνησε ουσιαστικά από τον ίδιο, ο πρώην κοινοτάρχης Ιάσμου Θεόδωρος Γεωργιάδης καταχειροκροτήθηκε όταν αναφέρθηκε το όνομα του. «Βρισκόμαστε εδώ για να συγκινηθούμε και να θυμηθούμε, να τιμήσουμε και να υποκλιθούμε στην πολιτιστική μας κληρονομία, μία κληρονομιά πολύτιμη που μοσχοβολάει γιασεμί. 

Την παραδίδουμε στις νεότερες γενιές. Θα συνυπάρχουν κάτω από την ίδια στέγη τα οικογενειακά κειμήλια πολλών οικογενειών του τόπου μας, κειμήλια που επί σειρά ετών, φυλάσσονταν  με αγάπη και σεβασμό στα σεντούκια και στα μπαούλα. Νιώθουμε ικανοποιημένοι για την επιλογή αγοράς αυτού του κτιρίου κατά τη διάρκεια της θητείας μας στην τοπική αυτοδιοίκηση». Αυτά είπε ο πρώην κοινοτάρχης συγχαίροντας τον πολιτιστικό σύλλογο για το τεράστιο έργο που προσφέρει. Για την πορεία υλοποίησης του έργου, μίλησε από την πλευρά του, ο πρώην δήμαρχος Ιάσμου Κυριάκος Αμούτζας, είπε πως το μουσείο, είναι αποτέλεσμα δουλειάς ομάδας ανθρώπων που πολλές φορές πλήρωσαν από την τσέπη τους, εκτελώντας με μεράκι και αγάπη τις απαιτητικές εργασίες. Το μουσείο είναι ένα κληροδότημα προς τις νέες γενιές σημείωσε ο κ. Αμούτζας ευχόμενος τα χρόνια που θα ακολουθήσουν να ανταμείψουν τους κόπους όλων αυτών των ανθρώπων. 

Παρών στην εκδήλωση και ο περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Άρης Γιαννακίδης, δεσμεύτηκε ότι τον Σεπτέμβριο θα δημοπρατηθούν όλες οι εργασίες που υπολείπονται για να ολοκληρωθεί το μουσείο, κυρίως σε ό,τι αφορά τις παρεμβάσεις που απαιτούνται για την έκθεση των ειδών λαϊκής τέχνης. Είναι έργο προϋπολογισμού περίπου 300.000 ευρώ. Ο ίδιος τόνισε πως, το μουσείο αποτελεί την πολιτιστική ταυτότητα του Ιάσμου και συνεχάρη τον πολιτιστικό σύλλογο για το έργο του. Στο ίδιο μήκος κύματος   ο Διευθυντής της Υπηρεσίας Πολιτικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών πρέσβης Αλέξης Αλεξανδρής, αναγνώρισε την προσπάθεια των Ιασμιωτών να διατηρήσουν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους, και τόνισε πως, «τα τελευταία χρόνια, γνωρίζω βλέποντας από κοντά την εξέλιξη της πορείας του Ιάσμου, των ανθρώπων εδώ της περιοχής, την αγάπη που έχουν για τον τόπο τους, τον πολιτισμό τους, την ιστορία τους, δέθηκα μαζί τους. Δέθηκα μαζί τους γιατί μιλάμε για μία περιοχή, ο κόσμος της οποίας διψάει για να δείξει την ελληνικότητα του, τον χαρακτήρα του, τον πολιτισμό του. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο βρέθηκε σε αυτό το κτίριο όταν ακόμα ξεκινούσε και έκτοτε διαπιστώνω πόσο εξελίχθηκε».  

Το μουσείο είναι το μεγαλύτερο έργο που γίνεται πράξη στον Ίασμου, δήλωσε τέλος ο πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Ιάσμου, Κυριάκος Μόσχος. Ένα μουσείο το οποίο πασχίζαμε εδώ και χρόνια να δημιουργηθεί. Δημιουργήθηκε αφού ήταν επιδίωξη και των παλαιών διοικήσεων του δήμου, σημείωσε ο κ. Μόσχος. Οι προσπάθειες ως γνωστόν είχαν ξεκινήσει από τον 1984, όταν δηλαδή ιδρύθηκε ο πολιτιστικός σύλλογος Ιάσμου. 

Το μουσείο περιλαμβάνει έργα λαϊκής τέχνης και της καθημερινότητας των παλαιών Ιασμιωτών.. Αντικείμενα που δώρισαν οι κάτοικοι του Ιάσμου, για να τα συναντήσουν κάτω από την ίδια στέγη. Όλα αυτά συγκεντρώθηκαν από τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου, καταγράφηκαν και τοποθετήθηκαν στο διώροφο κτίσμα. Στην είσοδο του, καμαρώνει κανείς, τη μικρογραφία του κτιρίου, ένα αντίγραφο παραδοσιακού Ιασμιώτικου κτίσματος, και από εκεί και πέρα ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί σε όλους τους χώρους του σα να κάνει ένα ταξίδι στο παρελθόν. 

Η είσοδος εκτός από τη μικρογραφία του κτιρίου, έχει και τον αργαλειό, τον προθάλαμο της κουζίνας με το εικονοστάσι και το παλιό σχολικό γραφείο, χώρος που οδηγεί στην κουζίνα. Παραδίπλα ο χώρος όπου φυλάσσονται τα αγροτικά εργαλεία, οικιακά σκεύη και  αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν τα παλαιά χρόνια οι Ιασμιώτες για την επιβίωση τους. Στον πρώτο όροφο είναι ο χώρος υποδομής, η κρεβατοκάμαρα, η τραπεζαρία με το τζάκι και δωμάτια όπου περνούσαν τις χαλαρές ώρες της ημέρας οι άνθρωποι εκείνης της εποχής. Αυτό το κτίριο είναι η ιστορία του όμορφου αυτού τόπου, δήλωσε ο κ. Μόσχος και είναι ζωντανή πλέον για τους επισκέπτες του. Όσον αφορά στη λειτουργία του μουσείου, αρχικά θα είναι ανοιχτό με την εθελοντική προσφορά των μελών του πολιτιστικού συλλόγου. Σκοπός είναι το μουσείο να είναι καθημερινά ανοιχτό όλες τις ημέρες που θα διαρκέσουν οι εκδηλώσεις «Προφήτης Ηλίας 2012» . 

«Για πρώτο στάδιο είπαμε ότι θα το ανοίξουμε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων και από εκεί και πέρα θα ανακοινώσουμε πρόγραμμα κατά το οποίο θα μπορεί να το επισκέπτεται ο κόσμος», κατέληξε.