Πως ένα όνειρο και δύο οράματα μουσουλμάνου οδήγησαν στην ανακάλυψη μιας βυζαντινής εκκλησίας μετά νεκροταφείου

Γράφει ο Παράσχος Ανδρούτσος

Στο παρακάτω γραπτό που αναφέρομαι θα διαπιστώσουμε πως βγαίνουν αληθινά πολλές φορές τα όνειρα και τα οράματα. Τι είναι όμως το όνειρο και το όραμα;

Όνειρο είναι η βίωση μιας σειράς εικόνων, ήχων, ή άλλων αισθήσεων, συναισθημάτων και μορφών που ενδεχομένως δημιουργούν μια, συνήθως «ιστορία» κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το περιεχόμενο των ονείρων δεν έχει συνήθως τη λογική αλληλουχία της φυσικής πραγματικότητας και είναι πέρα από τον συνειδητό έλεγχο αυτού που το βιώνει. Οι άνθρωποι όταν ξυπνούν μπορούν να θυμηθούν πολλά, ελάχιστα ή και καθόλου όνειρα. Τελικά τα όνειρα είναι μηνύματα ή που μας έρχονται για να μας προειδοποιήσουν για το μέλλον, ή απλώς μια πλάνη ή ένας λογισμός;

Η διαφορά των οραμάτων από τα όνειρα είναι ότι τα οράματα τα βλέπει κανείς όχι στον ύπνο του, αλλά ξύπνιος. Στα οράματα δηλαδή, λειτουργούν τελείως οι αισθήσεις του ανθρώπου.

Τελικά και στα οράματα ισχύουν όσα έχουμε αναφέρει και στα όνειρα. Υπάρχουν οράματα που προέρχονται από τον Θεό. Παρουσιάζονται σε ενάρετους ανθρώπους. Υπάρχουν όμως και οράματα που προέρχονται από ψυχικές παθήσεις και χρειάζονται ιατρική παρακολούθηση. Αλλά υπάρχουν και οράματα που προέρχονται από τον σατανά.

Έτσι όπως θα δούμε παρακάτω ο μουσουλμάνος αυτός με το ένα όνειρο και τα δύο οράματα που είδε είχαν μεταφυσική προέλευση και προέρχονταν από τη θεία φώτιση.

Ας δούμε παρακάτω το όνειρο και τους οραματισμούς του μουσουλμάνου.

Όλα ξεκίνησαν με την αναφορά του προέδρου της Κοινότητας Ιάσμου προς τη Νομαρχία Ροδόπης στις 12-06-1961, με τον ευφάνταστο τίτλο «Οραματισμός μουσουλμάνου». Η ιστορία ξεκινάει με την αφήγηση ενός ονείρου που είδε δύο φορές ο Καμπά Σαλή Χουσεΐν, κάτοικος Κοπτερού, στον πρόεδρο και στον αστυνομικό σταθμάρχη του Ιάσμου στις 6-4-1961. Σύμφωνα με τον Χουσεΐν, παρουσιάστηκε στον ύπνο του ένας γέροντας, λέγοντας ότι στον χώρο του γειτονικού ορνιθοτροφείου δυτικά του χωριού υπάρχει παλιά εκκλησία και πως θα πρέπει να ενημερώσει τις αρχές, ώστε να γίνουν οι δέουσες ενέργειες και να ξαναχτιστεί ο κατεστραμμένος ναός. Μετά από αυτό ο πρόεδρος και ο σταθμάρχης μετέβησαν στον χώρο και διαπίστωσαν την ύπαρξη θεμελίων εκκλησίας και τάφους πέριξ αυτής. Μάλιστα ο πρόεδρος θεώρησε μετά βεβαιότητας ότι οι τάφοι ανήκουν στο νεκροταφείο της Αναστασιούπολης - Περιθεωρίου, μια πόλη με σημαντική θέση στη ρωμαϊκή και βυζαντινή ιστορία, τα ερείπια της οποίας απέχουν περίπου 3,5 χλμ.

Ενάμιση μήνα μετά, η ιστορία περνάει σε μεταφυσική διάσταση: στις 28-5-1961 ο Χουσεΐν έχει ένα όραμα, όχι πλέον όνειρο, στο οποίο τρεις μορφές -ένας εξ αυτών ολόξανθος ωραιότατος νέος με τρίχες κεφαλής που έλαμπαν- του ζητάει να παρουσιαστεί μαζί με τον γραμματέα της Κοινότητας στον Μητροπολίτη Μαρωνείας και να του μεταφέρει εμπιστευτικώς και κατ' ιδίαν το αίτημα ανέγερσης του ναού. Ο πρόεδρος καθησυχάζει τον έντρομο Χουσεΐν και επισκέπτεται για δεύτερη φορά τον χώρο μαζί με τον υπομοίραρχο Κ. Παναγόπουλο, διαπιστώνοντας τα ίδια ευρήματα. Στις 12-6-1961, ημερομηνία αποστολής της αναφοράς, ο Χουσεΐν επανέρχεται περίτρομος, περιγράφοντας το ίδιο όραμα και πως η καθυστέρηση ενημέρωσης του Μητροπολίτη και ανέγερσης του κατεστραμμένου ναού αποτελεί πράξη ασυγχώρητη. Μην έχοντας άλλα μέσα, ο πρόεδρος Ιάσμου προωθεί τη λεπτομερή του αναφορά στη Νομαρχία Ροδόπης και στον Μητροπολίτη Μαρωνείας Τιμόθεο.

Η Νομαρχία από πλευράς της ξεκινάει τη διαδικασία ενημέρωσης του Εφόρου Αρχαιοτήτων Δ. Παπαϊωάννου για τα ευρήματα. Ο τελευταίος επισκέπτεται το Κοπτερό στις 29-7-1961, διαπιστώνοντας ότι πράγματι υπάρχουν ερείπια παλαιού κτιρίου εντός του νεκροταφείου, και εντοπίζει δύο τουλάχιστον συλημένους τάφους και πέντε σημεία λαθρανασκαφής. Καταλήγει λέγοντας πως ο χώρος παρουσιάζει αρχαιολογικό ενδιαφέρον και προτείνει να απαγορευθεί «…πάσα προσπάθεια των χωρικών προς ανεύρεσιν δια εκσκαφών αρχαιολογικού θησαυρού…». Η Μητρόπολη Μαρωνείας με τη σειρά της προχωράει σε εξέταση του χώρου, αναφέροντας ότι πρόκειται για κατάλοιπα χριστιανικού νεκροταφείου και ερείπια παρεκκλησίου άνευ ιδιαίτερης αξίας, συστήνοντας στον πρόεδρο Ιάσμου να καθαρίσει προσεχτικά τον χώρο ώστε να αποκαλυφθούν τα θεμέλια του ναΐσκου.

Σήμερα όμως μετά από 65 χρόνια πλέον η επιστήμη έχει προχωρήσει και με ακρίβεια μπορεί να αποτυπώσει όλα τα ευρήματα και γι' αυτό επιβάλλεται τόσο η Μητρόπολη μας όσο και η αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία να ενσκήψουν  με σοβαρότητα σε αυτά τα ευρήματα που βρίσκονται σε πλήρη εγκατάλειψη αλλά αποδεικνύουν μια σημαντική πτυχή του παρελθόντος μας της Βυζαντινής Χριστιανικής Ροδόπης.

Ένα παραπλήσιο όνειρο μου διηγήθηκε η κοινωνιολόγος Αναστασία Μαυρίδου, κάτοικος του Σώστη, όπως της το εκμυστηρεύτηκε ο πατέρας της, που το έβλεπε ένας μουσουλμάνος κάτοικος του Σώστη πριν πολλά χρόνια, γύρω στο 1960. Στα δυτικά του χωριού υπήρχαν κάποια χαλάσματα, έτσι αυτός φόρτωσε μερικές πέτρες και τις μετέφερε στην υπό ανέγερση οικία του χτίζοντας έναν τοίχο. Από εκείνη τη στιγμή όμως κάθε βράδυ εμφανίζονταν στον ύπνο του ένας σεβάσμιος γενειοφόρος γέροντας και του έλεγε ότι πρέπει να επιστρέψει τις πέτρες πίσω γιατί ανήκουν στο δικό του σπίτι. Έτσι λοιπόν αφού γκρέμισε τον τοίχο επέστρεψε πίσω τις πέτρες οπότε και σταμάτησε να εμφανίζεται ο γενειοφόρος άνθρωπος. Το περιστατικό αυτό το διηγήθηκε στους χριστιανούς κατοίκους του χωριού, οπότε εκείνοι έσκαψαν και βρήκαν μέσα στα χαλάσματα μια εικόνα του Αγίου Μάρκου επάνω σε μια λαμαρίνα. Τα χαλάσματα αυτά όπως διαπιστώθηκε από τους αρμόδιους προερχόταν πιθανόν από βυζαντινό ναό του 12ου αιώνα. Έτσι λοιπόν οι χριστιανοί κάτοικοι του Σώστη μαζί με τον ιερέα Κυριάκο Σοφιανού έκτισαν στο σημείο εκείνο την εκκλησία του Αγίου Μάρκου με προσωπική εργασία. Στο χωριό πολλοί επικαλούνται το όνομά του θεωρώντας τον θαυματουργό, επίσης είναι και το μόνο παρεκκλήσι στο νομό Ροδόπης προς τιμή του Αγίου.

Το παρεκκλήσι αυτό βρίσκεται κοντά το Ληνό, ειδικά τα παλιά χρόνια οι μουσουλμάνοι κάτοικοι του Ληνού, άκουγαν πολλές φορές χτυπήματα στα κεραμίδια τους και πίστευαν ότι ο «Ντεντέ» όπως έλεγαν τον Άγιο Μάρκο, ήταν αυτός που χτυπούσε τα κεραμίδια των σπιτιών τους. Γι' αυτό έκαναν και κουρμπάνια - θυσίες προς τιμή του για να τον καλοπιάσουν να μη τους ενοχλεί.

Τελικά  διαπιστώνουμε ότι τα όνειρα και τα οράματα δεν θα πρέπει να τα απορρίπτουμε πάντα, γιατί είναι κάτι πολύ περισσότερο από την ενεργοποίηση τυχαίων αναμνήσεων που βρίσκονται ήδη στην νευροκυκλοφορία του εγκεφάλου.

Πηγές

Αναστασία Μαυρίδου κοινωνιολόγος Σώστης

Αμαλία Αβραμίδου καθηγήτρια Δ.Π.Θ - Η μεταπολεμική μέριμνα για τις αρχαιότητες μέσα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στην Κομοτηνή